Moestuin in september: nazomeren in de moestuin - Stadstuinieren
Moestuin

Moestuin in september: nazomeren in de moestuin

Het (groei)seizoen loopt wel een beetje op z’n eind. Zonlicht is de drijvende kracht achter plantengroei en na 21 september zijn de dagen korter dan de nachten en neemt de kracht van de zon af. In een luw en zonnig hoekje is het soms nog heerlijk om buiten te zitten. Is het toch (te) fris om stil te zitten? Ga dan nog gauw even aan de slag.

“Met een beetje geluk lukken meiraapjes en radijs ook nog wel”

In september is er nog net warmte en licht genoeg om een aantal bladgewassen te zaaien. Het is zeker de moeite waard, want deze gewassen kunnen je maandenlang voorzien van wintersalades. Zaai vrijgekomen grond in met rucola, mizuna, spinazie en veldsla en kruiden als lepelblad en winterkers. Doe dit zo snel mogelijk, zodat de wortels zich nog goed kunnen ontwikkelen. Wanneer je een kasje of platte bak hebt, kan er nog meer gezaaid worden, zoals pluksla, bladmosterd, snijbiet (voor klein blad) en winterpostelein en met een beetje geluk lukken meiraapjes en radijs ook nog wel.

Ik zaai in september ook nog het onmisbare kruidentrio, dat tot de eerste strenge vorst oogstbaar blijft: koriander, dille en kervel. In oktober kan je ook nog winterspinazie proberen. In de eerste helft van oktober kunnen ook de knoflookteentjes geplant worden. Volgende zomer oogst je dan flinke bollen.

Rabarber planten en bessen stekken

Nu er weinig werk meer is met de eenjarige groenten, breekt de tijd aan om met de vaste of meerjarige gewassen aan de slag te gaan. Rabarber kan je vanaf nu planten of verplanten. Geef de plant een goed voorbereid plantgat, met goed verteerde mest of compost, omdat dat de basis is voor jarenlange productie. Deze planten hebben de ruimte nodig, dus zet ze minimaal een meter uit elkaar. Vanaf november kan je je bessen gaan snoeien en al doende stekhout verzamelen om ze te stekken. Niet iedereen heeft plek voor meer planten, maar het is leuk om te doen en je kan de struiken die de mooiste oogst geven zo zelf vermeerderen. Veel kleinfruit groeit ook goed in een pot en een struikje vol bessen is een geweldig cadeautje.

Volop vruchten

Op landgoed Huis Sevenaer, waar ik een deel van het groen en de historische moestuin beheer, zijn we wel blij met de afnemende activiteit in de groenteteelt. In september en oktober zijn we druk met de fruitoogst. In drie boomgaarden groeit een grote verscheidenheid aan appelbomen met hand- en sapappels en een aantal peren. Op zaterdag 6 oktober hebben we een feestelijke open dag waarop bezoekers ook zelf appels kunnen plukken en sap persen. Het sapgehalte van appels is trouwens enorm: van een kilo appels persen we bijna 0,8 liter sap.

Goudreinet met framboos

In mijn eigen moes- en achtertuin oogsten we nog elke week wat frambozen en de twee appelbomen hebben de geringe oogst van vorig jaar helemaal gecompenseerd. In de goudreinet hangt de belofte van zeker zes appeltaarten. De eerste vruchten van de roodvlezige appel, die in een leivorm tegen de schutting staat, zullen een dezer dagen oogstrijp zijn. Eén framboos leiden we ieder jaar langs de laagste takken van de goudreinet, gewoon omdat het leuk staat, maar ook omdat we dan zo vanaf het tuinpad, op ooghoogte kunnen oogsten.

Kiwi Jenny met zoete vruchten

Ik heb het eerder al eens over onze kiwi gehad, maar onze ‘Jenny’ blijft ons verbazen. Op veel plekken lees je teleurgestelde berichten over tweeslachtige, dus zelfbestuivende planten, maar hier gaat het prima. Schonk de plant ons vorig jaar voor het eerst een elftal zoete vruchten, nu rijpen er zo’n 200 vitaminebommetjes tegen schutting en muur rond het terras! Het moet gezegd worden, de kiwi’s zijn niet groot, maar dat komt goed uit wanneer je er zo veel weg moet werken in een paar weken oogsttijd.

Dit jaar geen druivengelei, wél kiwi-jam

De druif doet het nu juist weer minder goed dan vorig jaar. We kijken gulzig uit naar het moment dat de druiven rijp zijn. Dan zullen we netjes moeten delen, want dit jaar hangt er slecht één tros aan de verder toch flinke plant.

Druiven rijpen, zoals vrijwel alle vruchten, het beste in de volle zon. Om zoete rijpe vruchten te krijgen is alle zonlicht en -warmte van groot belang. Wanneer de trossen te veel in de schaduw van de druivenbladeren hangen, kan je wat blad wegknippen.
De kiwi en de druif staan trouwens op het terras tegen de schutting en de muur van het huis. Een lekker warme plek waar we, ook nu nog, ’s avonds vaak nog kunnen eten. Het is heerlijk om omringd te zijn door blad en rijpende vruchten.

Smakelijke suikermais

We eten deze weken volop suikermais, gegrild en bestrooid met een pittig kruidenmengsel of gewoon gekookt en daarna bestreken met een beetje boter en zout. Suikermais is rijp wanneer de korrels heldergeel zijn. Als je ze te lang laat hangen worden de suikers omgezet in zetmeel, en zijn ze minder lekker. Je kan aan de buitenkant al zien wanneer ze bijna rijp zijn, dan verkleuren de ‘draadjes’ (de meeldraden) aan de bovenkant van de kolf, van heldergeel naar roodbruin. Dát is het moment om de eerste te eten.

Suikermais invriezen

Wanneer je er te veel hebt om in korte tijd vers van de plant te eten, dan vries je ze het beste direct in. Hier zijn veel methoden voor, sommigen pellen en blancheren de kolven, anderen vriezen ze ongepeld in. Ik heb beiden geprobeerd en voor de smaak maakt het weinig uit. Gepeld en geblancheerd maakt het wel makkelijker om ze daarna snel op tafel te toveren.

Eetbare siertuin

Afgelopen zomer mocht ik een doorsnee achtertuin herinrichten als eetbare leef-, siertuin. Veel sierplanten gingen eruit en werden vervangen voor verschillende bessen, frambozen en de Japanse wijnbes. Een stuk van het gazon werd opgeofferd voor twee groentebedjes en er kwam een kruidenbed vlakbij de keukendeur, waardoor je desnoods tijdens het koken nog even snel kan oogsten. De aarde die her en der vrij kwam en twee gezaagde tegels werden een verhoging waarop je kan zitten bij de nieuwe vuurplek. Naast deze zittingen staan dan weer tijm, munt en andere kruiden, zodat het heerlijk ruikt zodra je gaat zitten. Naast alle groenten, kruiden en bessen in het ‘platte vlak’ kwamen er verschillende klimmers tegen muren en de pergola: kiwibes, druif, clematis en rozen, zodat ook de verticale ruimte goed benut wordt. Al met al een tuin waar je kan zijn en telen, waar ruimte is voor een verjaardag of ander feestje en altijd iets moois of lekkers te vinden is.

Nog even te doen:

Plant voor half oktober je knoflook en zaai zodra je kan veldsla en winterpostelein, mosterdblad, rucola, raapsteel en andere snelle blaadjes. Met een beetje beschutting en een beetje geluk heb je zo ook in de koude maanden langzaam groeiend, maar vers groen.

Meer inspiratie:

Moestuin in september
Vlog: Knoflook poten, zo doe je dat!
Herfstradijzen kweken en oogsten
Winterharde kruiden
Een rondje door de tuin eind september – en door de kas en kelder

Het magazine

Jaarabonnement Stadstuinieren. Het leukste tijdschrift voor de moestuin.
Los kopen
€ 7.95
Abonneren
Vanaf € 22.50

 

Stadstuinieren 2018-03 – Tekst: Taco IJzerman

logo
Sluiten
close