Groene verhalen

Wereldse gewassen: Manuka

Manuka (Leptospermum scoparium), door Kapitein Cook de Nieuw-Zeelandse tea tree genoemd, is een prachtige, snelgroeiende struik met geurige roze en witte bloemen waarvan de bekende Manuka-honing wordt gemaakt. De Manuka kan tot wel 2,5 meter hoog worden, is behoorlijk taai en kan (met wat bescherming) zelfs in Nederland gekweekt worden. Kies hiervoor het warmste en zonnigste deel van je tuin waar de grond goed afwatert. Zorg ervoor dat de plant goed vochtig blijft terwijl deze zich opricht en voed af en toe bij. Bescherm je Manuka tijdens de winter met wat tuinbouwvliesdoek, zeker als de plant nog jong is.

Het wonderlijke Manuka

Mānuka heeft uitstekende medicinale en antiseptische eigenschappen. De zoete, mint-achtige geur van de stekelige Mānuka-bladeren blijft tot ongeveer een jaar behouden. Je kunt deze zoals verse kruiden in allerlei gerechten gebruiken (bijvoorbeeld net als rozemarijn), je kunt er thee van trekken of een siroop van maken waarmee bijvoorbeeld toetjes, jams en yoghurt op smaak gebracht kunnen worden. Een namaak ‘Mānuka-honing’ maak je door een aantal twijgjes een paar weken in een pot honing te laten trekken.

Nieuw-Zeelandse koolpalm en Harakeke (Nieuw-Zeelandse vlas)

Nieuw-Zeelandse vlas en de palmachtige Nieuw-Zeelandse koolpalm zijn twee van de meest voorkomende en populaire gewassen die je vooral in de kustgebieden tegenkomt. Deze gewassen zijn zowel letterlijk als figuurlijk met de Nieuw-Zeelandse geschiedenis verweven en zijn niet alleen een goede voedingsbron, maar ook een waardevolle bron van vezelstof en draad die je voor allerlei zaken in en rond huis en tuin kunt gebruiken.

Nieuw-Zeelandse Koolpalm

De Nieuw-Zeelandse koolpalm (Cordyline australis) is momenteel erg populair in zuidwest-Engeland. Deze vrijwel onverwoestbare palmachtige kan nadat deze na een storm op het strand aanspoelt vanzelf verder groeien. Dit inheemse gewas heeft bandachtige bladeren die als een waaier bovenop de stam groeien. De jonge scheuten en wortels zijn eetbaar. De zoete, suikerriet-achtige wortels kunnen worden opgegraven zodra de plant ongeveer 1,5 meter hoog is. Kies voor de grotere worteldelen, was deze goed, hak ze in stukken en kook ten minste twee uur. Herplant de bovenkant en de plant groeit gewoon verder.

Nieuw-Zeelandse Vlas

Als compactere optie is er de Nieuw-Zeelandse vlas (Phorium tenax. Ook een eetbaar gewas waar draad van gemaakt kan worden. Traditioneel worden de bladeren gebruikt om matten, schoenen, manden en zelfs daken van te vlechten. De vezels die uit de bladeren worden gewonnen, worden tot kleding geweven en er worden ook visnetten en touwen van gemaakt, die zelfs door de Nieuw-Zeelandse marine werden gebruikt. De wortels zijn traditioneel gebruikt vanwege de medicinale werking, de bloemen vanwege de zoete nectar en de pollen in cosmetica. De sterke bloemstengels werden zelfs gebruikt voor het maken van vlotten.

“Deze gewassen zijn niet alleen een goede voedingsbron, maar ook een waardevolle bron van vezelstof en draad”

Zowel de Nieuw-Zeelandse vlas als de koolpalm zijn langzaam groeiende overblijvende planten die goed groeien in arme, goed afwaterende grond, het liefst in de volle zon. De Nieuw-Zeelandse koolpalm groeit het best in de volle grond, maar de Nieuw-Zeelandse vlas kan ook in grote potten gekweekt worden. Dat is handig als de temperatuur vaak onder de -6 graden zakt, zodat je ze gemakkelijk naar binnen kunt halen.