Wildplukken

Wildplukken: Engelwortel

Is het al tijd om engelwortel te plukken? De plant kent vele toepassingen, de zaden worden gebruikt in absint of als specerij, de stengels gekonfijt of als smaakmaker in alcoholische drankjes of jam. Ik gebruik de stengels en de zaden graag in confituren of in zoetzuur. Maar natuurlijk ook heel graag in een pot gevuld met vodka.

“Wanneer ik engelwortel pluk, dan neem ik vaak wat stekjes mee voor mijn eigen moestuin”

Overal op het noordelijk halfrond

Als ik naar het buitenland ga, kijk ik altijd naar de inheemse flora. Afgelopen herfst was ik met mijn zoon in IJsland, mannenweekend. Vijf dagen struinen in de IJslandse cultuur en natuur. Een bijzondere ervaring. Overal waar ik kwam groeide engelwortel, langs kleine beekjes, watervallen en poeltjes. Ik vraag me dan direct af hoe de plaatselijke bevolking de plant gebruikt. De Vikingen (groot deel van de IJslanders) gebruikten de plant vanwege zijn hoge vitamine-C-gehalte. Goed tegen scheurbuik op de lange tochten en daarnaast ook smakelijk om te eten. IJslanders gebruiken de plant tevens in alcohol en ze maken er zoetigheden mee zoals taartjes en jam. In het Oudnoors heet de plant kvann en hij komt zelfs in de IJslandse saga voor. Over de engelwortel kan ik een boek schrijven. Wat een prachtige wildplukplant.

Jonnie Boer gebruikt de Engelwortel al sinds hij kok is, het is een van zijn lievelingsplanten. Niet gek, want Jonnie komt uit een waterrijke omgeving. De Wieden waren vroeger zijn speelplekken en in de gesprekken die ik met hem heb over wildplukken heeft hij het altijd over de geur van vroeger. De struintochten met de boot, de geuren die planten verspreiden. Een van die kenmerkende geuren uit de Wieden is de geur van Engelwortel. Heden ten dage gebruikt Jonnie Boer de engelwortel nog steeds in zijn keuken. Hij extraheert de geur uit de plant en raspt de wortel (bevroren) over vlees. Een bijzondere sensatie om te proeven.

Hoe herken je Engelwortel?

Angelica Kenmerken

Schermbloemenfamilie (Apiaceae)
Overjarig kruid
Plant heeft een dikke penwortel en vormt bladrozetten
Stengels zijn rood tot purper van kleur; ze zijn hol en gestreept, glad
Bladeren van de engelwortel zijn twee tot drievoudig geveerd en gezaagd
De bladeren vormen dikke knoppen waar de bloemknoppen uitkomen
Bloemen van de engelwortel vormen schermen van 20 centimeter breed
Deze bloemen zijn wit tot lichtroze; de schermen vormen bollen
Zaden van de plant zijn eivormig rond, tot maximaal 6 millimeter groot
Bloeitijd vanaf juli tot oktober
Een engelwortel plant kan tot 2 meter groot worden

Waar te vinden

Overal in Nederland, langs slootkanten, in moerassen en langs rivieren.

Seizoen

Het hele jaar door te plukken; de bloemen en het zaad vanaf juli, de wortel in de herfst

Waar gebruik je het voor?

De bladeren en jonge scheuten worden gebruikt in salades. Ze kunnen ook goed als groente gekookt worden, maar smaken licht bitter. Een wildpluk-klassieker is om engelwortel toe te voegen aan Japans knoopkruid of aan rabarber. Ook kan de stengel worden gesuikerd, de wortel gekookt of geraspt en de zaden worden gebruikt als specerij. Maar er wordt ook olie uit de plant geperst. Voor 1 liter olie heb je 350 kilogram wortels nodig. De olie wordt gebruikt voor medicinale toepassingen en als geur in de parfumindustrie

Wist je dat?

Engelwortel dankt zijn naam (Angelica Archangelica) aan het feit dat aartsengel Rafaël dit kruid openbaarde als geneesmiddel tegen de pest.
De engelwortel commercieel wordt verbouwd in diverse Oost-Europese landen.
Al sinds mensenheugenis wordt engelwortel gebruikt als ontsmettingsmiddel; de eerste teksten waarin engelwortel genoemd zijn, dateren van voor onze jaartelling.
De Sami (volk in Scandinavië) fluitjes maakt van de stengels.
In drankjes als Chartreuse, Bénédictine, Vermouth, en Dubonnet wordt engelwortel verwerkt.
Engelwortelolie gebruikt wordt in de cosmetische industrie.

Zelf Engelwortel in de tuin?

Je hebt vele cultivars van engelwortel die in tuinen te vinden zijn. Allen zijn goed te eten en te plukken. Intratuin verkoopt ze zo nu en dan ook. Verder kan je Engelwortel bij kwekers kopen zoals Roger Bastin www.bastin.nl. Hij heeft paarse grote engelwortel die echt, naast consumptieplant, vanwege zijn prachtige kleur een aanvulling is in elke tuin.

Als ik engelwortel pluk in de uiterwaarden van de IJssel of Rijn dan neem ik vaak wat stekjes mee. Deze poot ik dan in mijn eigen moestuin. Elk jaar verzamel ik zo’n 30 plantjes waarvan er een stuk of 15 aanslaan. De bladrozetten blijven vaak de hele winter groen en zodra het kwik boven de vier graden is, staan de bladeren prachtig overeind. Helder groen in een vaak doodse wintermoestuin.

De twee wilde soorten engelwortel zijn: