Delen is het nieuwe hebben

“Waarom zou je je oogst ruilen via internet?”

In de nieuwe economie zullen mensen meer met elkaar gaan delen en ruilen, zo wordt er al jaren beweerd. Een potje zelfgemaakte jam over of iets teveel pompoenen gekweekt? Er zijn legio initiatieven om je overschot op een leuke manier van de hand te doen. Dus kun je zelfs je buren niet meer blij maken met een paar groene kolen, dan bied je je oogst aan op het internet. Stadstuinieren nam de proef op de som.

Deeleconomie
Met het ontstaan van slimme websites en apps op het gebied van delen, is het steeds eenvoudiger geworden om mensen in je omgeving te benaderen voor het ruilen en delen van spullen en diensten. Omdat ik niet zo snel mijn auto of huis aan een vreemde uitleen, maar toch nieuwsgierig ben naar deze deeleconomie, is het ruilen van mijn oogst een veilig begin. Bovendien heb ik net iets teveel savooiekolen en pompoenen gezaaid. Door het aanbieden van mijn groenten op internet zet ik mijn eerste virtuele stappen in de deeleconomie. Ik kom als eerste terecht op de website Deeldeoogst, een initiatief van de Nederlandse student Sjuul van den Bijgaart. Hij vertelt mij: “Op dit moment staan er 132 gebruikers geregistreerd op de site. De meesten zijn delers, zij hebben een eigen profiel en de mogelijkheid om producten te plaatsen. Maar je kunt ook alleen mensen volgen; je krijgt dan een mailtje op het moment dat iemand nieuwe oogst heeft geplaatst. Als je alleen oogst af wilt halen, hoef je je niet te registreren”, legt Sjuul uit. Na het aanmaken van een account en het plaatsen van een sprankelende foto van mijn groene kool, wacht ik in spanning af.

Delers en afnemers
“De reacties op mijn initiatief zijn heel positief, maar dit heeft zich nog niet evenredig vertaald naar activiteit op de website”, zo vertelt Sjuul mij. “Een reden kan zijn dat mensen in eerste instantie hun overschot aan familie, vrienden en buren geven. Delen van eigen oogst is iets wat op heel lokale schaal gebeurt, zoals het uiteraard ook bedoeld is. Je wil eigenlijk al het delen of ruilen op de fiets kunnen doen. Gevolg is wel dat voor veel mensen die de site bezoeken in hun eigen buurt op dat moment nog niets te halen is en andersom vinden delers niet altijd afnemers voor hun oogst.” Sjuul woont als student op kamers en heeft daar helaas geen plaats voor een moestuin. Daarom zou het perfect zijn als je in je buurt bij iemand oogst af kunt halen. “Ik heb echter wel een stukje moestuin bij de tuin van mijn vader”, zo vervolgt Sjuul enthousiast. “Mijn vader heeft uit zijn tuin wel een aantal keer oogst gedeeld en ook, ik dacht pastinaken, afgehaald bij een moestuinder in de buurt.”
In mijn eigen buurt zie ik nog weinig mensen die actief zijn op Deeldeoogst. Ook een van de andere gebruiksters van de website, Olga Kroes, vertelt over haar ervaringen met ruilen en delen: “Ik sta geregistreerd op Deeldeoogst en op Proviandruil (dit is opgegaan in Foodsharing). Helaas is het ruilen via internet tot nu toe nog niet gelukt. Voedsel ruilen ‘in real life’ doe ik wel, zoals zovelen. Ik ben een groot voorstander van dit soort initiatieven. Sowieso van ruilen zonder geld, zoals via Peerby. Dat werkt als een tierelier!” zo besluit Olga. Hoopgevend is het tot nu toe dus nog niet, maar ik houd vol. Mijn groene kool groeit nog even door en ik surf verder.

Groente Ruilen
Om mijn kansen te vergroten, zet ik mijn kool ’te koop’ op de website GroenteRuilen. Dick Stada begon twee jaar geleden met deze website. “Het idee kwam toen ik destijds iemand met een grote moestuin af en toe hielp. Ik had namelijk alleen een daktuintje met groente en wilde wat meer kunnen oogsten”, vertelt Dick. “Ik hoorde dat moestuinders vaak veel over hebben en dat niet van elkaar weten. Met mijn kennis als IT’er heb ik toen zelf een interactieve website ontwikkeld.” Het initiatief van Dick bleef niet onopgemerkt. Dick gaat verder: “Dat sloeg gelijk aan. Intussen hebben al veel bladen, kranten en zelfs tv-programma’s de website genoemd. Af en toe krijg ik te horen dat iemand een ruil heeft gedaan. Wat ik ook heb gemerkt is dat mensen die elkaar eenmaal gevonden hebben, de website niet echt meer nodig hebben.”
Wat mij opvalt, is dat er niet alleen groente aangeboden wordt. Dick bevestigt: “Je ziet soms andere dingen dan groente voorbijkomen. Vaak zaden, maar ook eieren. Allemaal prima, als er maar geruild wordt. Het scheelt verspilling en is nog vers ook. GroenteRuilen is ook aangesloten bij Foodguerrilla. Samen organiseren we acties tegen verspilling en voor eerlijk en vooral duurzaam eten”, aldus Dick.

Zoektocht naar oplossingen
Verspilling tegengaan is ook een van de beweegredenen van de stichting Foodsharing. Onder het motto Minder verspilling, meer verbinding wil Foodsharing mensen via voedsel meer in contact met hun buurtgenoten brengen. Op foodsharing.nl kun je boodschappen aanbieden of reageren op het aanbod om iets op te halen. Daarnaast plaatst FoodSharing op steeds meer plekken kasten waar houdbare voedingsmiddelen uitgewisseld kunnen worden, zoals bijvoorbeeld in buurtcentra. Eva van Dijk begon in de zomer van 2012 met Foodsharing. De aanleiding omschrijft Eva als volgt: “Mijn frustratie over het feit dat er zoveel goed eten wordt weggegooid omdat er simpelweg te veel op één plek is, terwijl het ergens anders prima gebruikt kan worden. Dat leidde tot een zoektocht naar oplossingen, waarbij ik steeds op wet- en regelgeving stuitte die horeca, winkels en producenten beperken in hun mogelijkheden. Maar ik leerde dat ook huishoudens heel veel weggooien, en toen dacht ik: Wat jij en ik aan elkaar geven, dat maakt qua wet- en regelgeving niet uit. Je moet elkaar maar net weten te vinden. En dat kan online”, legt Eva uit.

Voedselkasten
Via FoodGuerilla ontmoette Eva vervolgens Anne Marie. “Zij was tegelijkertijd begonnen met de Facebookgroep ProviandRuil en had een kast bij haar op de oprit gezet, zodat buren houdbare boodschappen konden uitwisselen.” Eva en Anne Marie besloten om samen te gaan werken en één stevige, foodsharing community op te bouwen, zowel online als offline, via het neerzetten van voedselkasten. Eva vervolgt: “Op het moment zijn we bezig in Amsterdam en Tilburg om kasten te verspreiden. Zodra dat rond is, gaan we in ieder geval naar Utrecht en Den Haag, en zo willen we steeds meer uitbreiden. Twee of drie plaatsen tegelijk. Het gaat zeker werken, maar pas als het heel bekend is. Er moet een continue stroom zijn om het in stand te houden.” Op mijn vraag of er nu vooral ‘offline’ projecten gaan komen, antwoordt Eva: “Absoluut ook online! We zijn bezig om de financiering rond te krijgen voor een goede website. Met Google Maps waarop je kan zien wat er aangeboden wordt. Van bamimix van een particulier, plaatsen waar kasten staan en Foodguerilla-diners plaatsvinden tot allerlei kleine buurtinitiatieven die met het delen van eten te maken hebben.”

Meer dan een korte oversteek
Mijn kool staat een dikke week op internet. Uiteindelijk spreek ik op een herfstmiddag af met Jolande (51). Ze beantwoordde mijn oproepje via de Facebookpagina van GroenteRuilen. We ontmoeten elkaar in mijn volkstuin, waar ze vlakbij blijkt te wonen. Ik ontvang van haar een groot pakket met biologische noten, bessen en zaden waar ik wekenlang van kan genieten. Jolande krijgt in ruil daarvoor een grote tas met groenten en verse kruiden. Maar het ruilmoment is veel meer dan een korte oversteek: we wisselen anekdotes en tips uit. Ruilen en delen zorgt voor sociaal contact en verbondenheid. Op die middag in de volkstuin kregen die woorden inhoud!
Tips

• Kijk op verschillende websites waar de meeste deelnemers in jouw wijk of stad te vinden zijn. Schrijf je in op 1 of meer websites.
• Maak eventueel een apart e-mailadres hiervoor aan op Gmail.
• Geef duidelijk aan wat je in de aanbieding hebt.
• Deel je oproep op sociale media.
• Spreek je liever niet thuis af, ontmoet elkaar dan bij een openbare gelegenheid.
• Als er een Foodsharing-kast in je buurt staat, is dat natuurlijk een mooi ontmoetingspunt.
• Roep je moestuinvrienden op om mee te doen!

Wist je dat er alleen al in Nederland wel 170 initiatieven op de kaart staan als het gaat om ruilen en delen? Je kunt het zo gek niet verzinnen of het is te vinden – vaak met een gesloten beurs. Van boormachine tot oldtimer en van partytent tot koffer. Een van de bekendste websites is Peerby.

Stadstuinieren 2014-06 Tekst en fotografie: Susan Lambeck