Groene verhalen

Groen schoolplein

OBS De Expeditie in Hardenberg is dit najaar een geweldig avontuur aangegaan. Het nieuwe onderwijsconcept ‘ervaringsgericht leren’ is de aanleiding om de hele school én de buitenruimte anders en avontuurlijker in te richten.

Het schoolplein heeft een flink oppervlak, helemaal rondom het gebouw. Een aantal stukken hiervan zijn al ‘groen’ en er zijn zelfs al concrete plannen voor een buiten-leslokaal. Dit gebouw gaat deel uitmaken van een leerzaam landschap, waar spelen, leren en ‘ontdekken door doen’ samenkomen. Vooruitlopend op de bouw hiervan heb ik met de leerkrachten een plan gemaakt voor een moestuin, die de kinderen inmiddels al voor een deel hebben aangelegd!

Groen schoolplein

“De kinderen hebben de maten van de bedden zelf opgemeten en uitgezet”

Leren over de seizoenen

De moestuin ligt in een strook gras langs de school. Er staat een rij grote eiken langs de noordkant van de moestuin, die hier gelukkig niet zoveel schaduw geven, maar in het najaar wél een enorme hoeveelheid eikels laten vallen. Het zal ieder jaar opnieuw in september en oktober een belangrijke klus zijn om alle eikels in de bedden te rapen. Op De Expeditie vinden ze dit niet erg: hiermee leren de kinderen direct meer over de seizoenen, over dat alles invloed op elkaar heeft en bijvoorbeeld dat als je niets zou doen, vrijwel alle grond uiteindelijk bos zou worden. Bovendien kan je met zo’n voorraad eikels prima spelen, knutselen en leren tellen.

De juiste maten voor een kindertuin

Het ontwerp van de moestuin sluit aan bij de omgeving, de toegankelijkheid voor de kinderen en het maaiwerk rondom de tuin. De maten zijn zo gekozen dat de beheerder makkelijk kan maaien. Zo groeit er minder onkruid in de buurt van de moestuin en worden kinderschoenen minder snel nat van vochtig hoog gras. De bedden zijn ‘op de groei’, nu zijn ze 60 cm breed en de paden ertussen ook, maar als er meer grond nodig is kan dit altijd nog 80 cm bed en 40 cm pad worden.

Ontwerp Moestuin

“De blaadjes worden rauw gegeten en dus kunnen de kinderen er een salade mee maken”

Rekenen en meten in de buitenlucht

De kinderen hebben de maten van de bedden zelf opgemeten en uitgezet. Ze zijn begonnen met het deel het verste van het geplande leslokaal vandaan en er kan later nog een sector met extra bedden bij. Omdat het werken met een schooltuin nieuw is, kozen we ervoor om rustig te beginnen en pas uit te breiden als er voldoende tijd, aandacht en enthousiasme voor blijkt te zijn. Zo blijft het leuk!

Laarsjes

Zaaien voor een lekkere lunch

Hoewel de moestuin pas in het najaar kon worden aangelegd, hebben de kinderen nog op tijd een aantal gewassen kunnen zaaien zoals veldsla, winterpostelein en spinazie. Deze gewassen groeien prima bij lage temperaturen én kunnen makkelijk geoogst, gewassen en gebruikt worden. De blaadjes kunnen allemaal rauw gegeten worden en dus kunnen de kinderen er een salade mee maken of hun boterham omtoveren tot een ‘sandwich’.

De bedden die nog niet ingezaaid werden zijn voor de winter bedekt met een dik pak bladeren of met landbouwfolie. Komend voorjaar komt de grond er dan schoon en gezond onderuit zodat er nog veel meer gezaaid kan worden!

afdekken

Tips voor eetbaar groen op het schoolplein

Een bedje sla naast een voetbalveld wordt natuurlijk niet zomaar een succes, maar er is een aantal mogelijkheden waardoor het wél kan:

Groenten, kruiden en eetbare bloemen in houten bakken of grote potten
Een moestuin, een beetje beschermd tegen voeten, ballen en katten
Een snoephaag, langs een hek, waarin allerlei soorten (zacht)fruit groeien
Begroeide muren en klimfruit over schuurtjes en pergola’s
Een speel- en voedselbosje, avontuurlijk en vol voedsel voor mens én dier

Er zijn wel een aantal uitdagingen wanneer je aan de slag gaat, want er blijft op een groener schoolplein vaak meer zand aan de schoenen zitten dan op 100% stoeptegels. Het gaat dus ook over laarzen, schoonlooproosters, welke gereedschappen nodig zijn en waar deze opgeborgen gaan worden.

Ook zit de zomervakantie een beetje in de weg, dus hebben we een teeltplan met snelle teelten in het voorjaar én een rijke oogst in het najaar.

Sinds voorjaar 2020 is Taco IJzerman adviseur Eetbaar Groen op en rond schoolpleinen in Overijssel. In Stadstuinieren laten we in de komende nummers de uitwerking op verschillende schoolpleinen zien.