Groene verhalen

De Stadsboerin Doetinchem

Een verlaten terrein en een plan voor een hele grote moestuin met groenten, kruiden, bloemen én wat dieren. Een plek waar mensen graag komen en elkaar ontmoeten én waar ook gewoon een inkomen verdiend wordt. Net als bij koken, smaken dezelfde ingrediënten bij de ene kok veel beter dan bij de andere. Net als bij muziek klinken de noten bij het ene gezelschap veel harmonieuzer dan bij het andere. De Stadsboerin maakt op deze plek van bekende ingrediënten, een prachtig nieuw gerecht!

De Stadsboerin

Het is ook wel een bijzondere plek, want het maakte deel uit van de voormalige gevangenis De Kruisberg. Begin 2019 kreeg Ellen Willems toegang tot het hele buitenterrein, onder andere het sportveld en de voormalige kwekerij waar de gevangenen werkten.

Op dit terrein, De Stadsboerin, werkt Ellen sindsdien samen met 35 vrijwilligers, met allerlei verschillende interesses en vaardigheden. In de kwekerij worden weer groenten geteeld en het sportveld is dit jaar omgevormd tot een bijen- en vlindertuin, er staat een tunnelkas én ik zie een paar varkens in een eigen stuk weiland. ”We verbouwen en verkopen groenten, bloemen en kruiden. Het is een onderneming en we moeten zelf de broek ophouden.” Deze prachtige groep mensen onderhoudt een moestuin, een boomgaard, een kas vol tomaten en pepers, een bloemenpluktuin en zorgt voor de kippen en scharrelvarkens. “Op deze mooie plek willen we mensen dichter bij de natuur, dichter bij de herkomst van eten en dichterbij elkaar brengen.”

stadsboerin

“Ik heb dat altijd fascinerend gevonden. Je stopt een zaadje in de grond en er groeit wat uit. Geweldig”

Ellen was jaren journalist bij een groot dagblad, recensent van restaurants en ze schreef twee boeken: Ode aan de Koe en Ode aan het Wild, over het bereiden van wild, paddenstoelen plukken, eetbare planten en kruiden en jagen.

Ze is opgegroeid met de moestuin van haar vader en kippen in de achtertuin. “Ik heb dat altijd fascinerend gevonden. Je stopt een zaadje in de grond en er groeit wat uit. Geweldig. Ook de technieken voor verwerking, koken en bewaren door wecken of fermenteren fascineren me. Het hele proces van een witte kool telen, van zaadjes tot oogst en hem dan verwerken tot zuurkool, dat duurt een jaar. Het hele proces boeit me.’’

Samen eten bij De Stadsboerin

Met de oogst uit de tuinderij wordt gekookt in het ‘tuindershuis’, een gebouw met een gezellige huiskamer, waar ook het winkeltje, opslagruimtes én een grote keuken zijn. Op donderdag en vrijdag kan je aanschuiven voor de lunch en op woensdagavond voor de warme maaltijd. Er komen mensen van allerlei leeftijden en achtergronden, dus het is inmiddels een echte ontmoetingsplek geworden. In de winkel ligt de oogst uit de tuin, waaronder ook eieren en alle heerlijke producten die ze maken van de verse oogst: jam, sambals, sauzen, chutney, soepen of een taart voor thuis. Met de hele ploeg samen geven ze workshops over van alles wat met eten te maken heeft, van bakken tot bierbrouwen.

stadsboerin

Geknor in de nor

Er ligt ook varkensvlees in de winkel. De varkens die hier wroeten zijn net als veel groenten ‘eenjarigen’, ze komen als big binnen en worden voor de winter geslacht. De drie varkens hebben de ruimte om te wroeten, een rusthok, voldoende schaduw en bij warm weer een modderbad. Ze scharrelen zelf hun kostje bij elkaar en krijgen resten van het land die passen bij wat ze kunnen verteren. Bezoekers kunnen genieten van het gezellige ‘gerommel’ van de varkens en de kippen die iets verderop in een ren lopen.

”Mijn missie is om mensen te laten inzien dat het anders moet. Niet door met een opgeheven vinger te staan, maar door mensen de natuur te laten ervaren. Op deze drie hectare beleef je de herkomst van ons voedsel. Je ziet de gewassen groeien en kunt ons voedsel proeven. Je ziet de torenvalk die ons helpt jagen tegen de muizen en de bijen die ons helpen met bestuiving. Alles is met elkaar verbonden, de mens is onderdeel, maar dat besef zijn we nogal kwijt. Ik zie het wekelijks gebeuren bij mensen. Rust die over hen komt en ook een besef dat het ook anders kan. Daar doe ik het voor.”

stadsboerin

Een hechte gemeenschap

Dat deze missie goed werkt, merk je aan de bezoekers én aan de medewerkers in de tuin en de keuken. De sfeer is praktisch, er wordt regelmatig hard gewerkt, maar het is ook relaxed en vriendelijk. Het terrein van De Stadsboerin is voor veel mensen een fijne plek. Door de aanwezigheid van bloemen en de dieren is er voor iedereen een gespreksonderwerp voorhanden. In het winkeltje, waar alle verse en verwerkte oogst verkocht wordt, ontstaat vanzelf uitwisseling over recepten, bereiding, teelt, de plek, het weer en meer.

”Naast een voedselvoorziening zijn we ook een groene huiskamer. We zijn bewust geen zorgboerderij, maar de Stadsboerin-gemeenschap zorgt wel heel goed voor elkaar. Jong en oud, Syriër of Nederlander, stabiel of een beetje kwetsbaar, iedereen mag meedoen als je een positieve bijdrage wil leveren aan het land van de Stadsboerin. Dat maakt dat nieuwe vriendschappen ontstaan en eenzaamheid een beetje minder wordt. Sociale gastronomie is het wel eens genoemd. Oftewel, voedsel verbindt.”

stadsboerin

Zonder bestrijdingsmiddelen en mét vlinders en bijen

“Ik ben ervan overtuigd dat we naar een ander voedselsysteem toe moeten. We kunnen met z’n allen blijven wachten tot bijvoorbeeld het klimaatakkoord iets teweegbrengt, maar ik denk dat we beter zelf kunnen beginnen. Door lokaal voedsel te produceren op een manier die de grond niet uitput en met respect voor de natuur, dieren en mensen. Met mijn tuin wil ik mensen laten zien dat je ook kan telen zonder gif of kunstmest. Ik hoop dat mensen daardoor de waarde van de aarde weer zien.”

Ellen staat niet alleen in haar actieve houding richting duurzaamheid. Haar man is één van de initiatiefnemers van de Brekr, de eerste elektrische brommer, die dit jaar op de markt komt. Deze brommer wordt ontwikkeld in het gebouw van de voormalige gevangenis, een stukje verderop en de eerste exemplaren zullen dit jaar door de Achterhoek en Nederland rijden.

~~Tip: Neem een kijkje op de website van De Stadsboerin Doetinchem~~