Groene verhalen

Romke van de Kaa: Kornoelje, de vergeten vruchten

Het is al lang geleden dat ik een drank proefde die van de kersvormige vruchtjes van de Gele kornoelje, Cornus mas, was gestookt. Het was in de Hortus van Kiev, een botanische tuin die spectaculair gelegen is op een helling die steil afloopt naar de rivier de Dnjepr die ter plaatse meer dan een kilometer breed is. Nikolaj, de hartelijke hortulanus had ter ere van het Nederlandse bezoek een proeverij georganiseerd van dranken die hij zelf gestookt had.

‘Van kornoelje werd jam van gemaakt die aangenaam zoetzuur smaakt’

De Gele kornoelje wordt al eeuwenlang aangeplant in Europa; niet zozeer om zijn bloei, maar om zijn vruchten. In het najaar zit de boom vol met langwerpige, lakrode vruchten die met wat fantasie op kersen lijken. Cornelian cherry wordt de boom in Engeland daarom genoemd. Ook in Nederland werden die in rauwe staat wrang smakende kornoeljevruchten vroeger geoogst; in Limburg werden ze als garnering van vlaaien gebruikt. Ook werd er een jam van gemaakt die aangenaam zoetzuur smaakt.

Misschien wordt het na alle aandacht die we in de laatste jaren hebben gezien voor Vergeten Groenten ook eens tijd voor Vergeten Vruchten?

Ook het hout van de Gele kornoelje werd vroeger naar waarde geschat want doordat de struik (of is het een kleine boom?) langzaam groeit, is het hout spijkerhard. De Romeinen maakten er al speerschachten en wielspaken van, en in later eeuwen werd het hout voor wandelstokken en laddersporten gebruikt. Als je nu een met kornoeljejam gevulde vlaai wilt eten om daarna een wandeling te maken waarbij je flink met een kornoeljehouten wandelstok kunt zwaaien, dan zit er niet veel anders op dan zelf een Gele kornoelje te planten.

Kornoelje als haag

De Gele kornoelje past in iedere tuin; weliswaar wordt Cornus mas uiteindelijk vijf meter hoog, maar wie de struik kleiner wil houden ondervindt geen enkel probleem omdat de Gele kornoelje zich goed laat snoeien. Je zou er zelfs een stoomlocomotief van kunnen knippen, of een reuzenchampignon, als je daaraan behoefte had. Door zagen, snoeien, knippen of scheren kun je deze kornoelje op elk gewenst formaat houden en het is deze tolerantie voor snoeien die de Cornus mas ook geschikt maakt voor een haag. Hoewel hij ’s winters zijn blad verliest, heeft een knoestige oude kornoeljehaag toch veel karakter, vooral als de bloemen vroeg in het jaar aan het kale, zwarte hout verschijnen. Helemaal mooi is het om er een prieel van te snoeien, waarin je dan ook nog van je zelfgestookte kornoeljeschnapps zou kunnen genieten.