Taco’s Stadsmoestuin: september en oktober

In september en oktober oogsten we nog volop. We eten doorlopend van de herfstframbozen en kijken de appel(s) bijna van de boom. De goudrenet in de achtertuin draagt dit jaar véél minder dan vorig jaar, om eerlijk te zijn maar één appel. Niet zo gek, want na de enorme oogst van vorig jaar, bijna dertig appels aan een jong boompje, kan je een ‘beurtjaar’ verwachten.

Op een gedeelde volkstuin teelden we aardappels op de composthoop van vorig jaar, waar veel te veel zand op gekomen was om goed te composteren. We hebben hem afgedekt met worteldoek en daarin aardappels gepoot. Nu hebben we een lekkere oogst en is de hoop veranderd in luchtige aarde. Wormen vonden het heerlijk onder het doek, waar het warm en vochtig bleef. Het is nog wel een klusje om ook de laatste krieltjes er uit te zeven voor we de aarde op een deel van de tuin verspreiden, zodat volgend jaar niet overal aardappels opkomen.

Nu staan de moestuinen nog vrij vol, maar over een paar weken is het aanbod in veel tuinen beperkt tot prei, veldsla, winterpostelein, rucola, palmkool én broccoletti. Broccoletti of ‘sprouting early’ zijn broccolli-variëteiten, die straks in het vroege voorjaar, rond maart, lekkere kleine rozetjes geven, op een slank en mals steeltje.

Courgettes op niveau en voor erwten op de knieën

Een grote korf van gaas vol wortelonkruid hebben we ingepakt en benoemd als courgette-toren. Door de trechtervormige (compost)doek bovenop bleef de toren vochtig genoeg. Hierdoor konden de onkruidresten goed composteren en de courgette groeide flink op de vrijkomende voedingsstoffen. Het plukken op stahoogte beviel de tuinder ook prima!

Een gezamenlijk experiment was de teelt en vermeerdering van de historische ‘kruiperwt’ van de Wageninse zadenbank. Twaalf Stadstuinieren-lezers zaaiden deze zaden en hielden me op de hoogte van de ontwikkelingen. De ‘deal’ was dat ik na de oogst van iedereen weer wat zaden retour zou krijgen. Bij vrijwel iedereen ging dit goed, een enkeling at per ongeluk alles op, bij een ander viel het gewas ten prooi aan schimmels. De erwt groeit goed, bloeit bescheiden en geeft vrij veel peulen voor zijn geringe omvang en ruimtegebruik. De erwten zijn lekker zoet wanneer je ze direct na de verse oogst eet. Prima voor in potten en bakken dus, op balkon en terras. Wanneer je meer ruimte hebt, zoals veel van de twaalf telende lezers, kies je beter een productiever klimmend ras. Dan hoef je niet op je knieën voor een maaltje erwten.

Overal groenten?

Ik teel in de voortuin anderhalve vierkante meter met groenten, tien vierkante meter in de platte bakken in de achtertuin en ik deel een moestuin in de buurt. In voor- en achtertuin staan onder andere de bladgewassen en kruiden, verse knoflook, frambozen in potten en bakken vol theekruiden aan de schutting. In de moestuin staan de gewassen die maar kort oogst geven of die veel ruimte innemen of lang op het land staan, zoals aardbeien, aardappels, peulen en sperziebonen, prei en kolen, waaronder ook zeekool. De aardbeien en peulvruchten zijn het zeker waard om een paar keer per week voor om te fietsen!

In de achtertuin verrees daarnaast ook een eenvoudig, maar ruim twee meter hoog, foliekasje waarin we tomaten, komkommers, kouseband, paprika’s, pepers en basilicum telen. Geweldig lekker en luxe om dit zo dicht bij de keuken vers te kunnen oogsten en het gaat nog steeds door. Achter glas rijpen ook de laatste tomaten goed af. Gelukkig heeft de familie ‘begrip’ voor mijn groene passie, want het was wel het zonnigste hoekje van de tuin dat deze groenten innamen.

Hoe ziet dat er dan uit, in die achtertuin?

Ik zou kunnen zeggen, let niet op de rommel, maar ja, het ligt er toch… Tuinieren komt soms toch wel neer op ‘lekker een beetje rommelen’ en dat brengt dan weer allerlei spullen en gereedschappen met zich mee. Er is heel wat voor te zeggen hoor, voor de Zen van het moestuinieren: alles zijn eigen plek en op tijd stoppen om een klus goed af te ronden en op te ruimen. Maar het is mij nog niet helemaal gelukt, ook niet na twintig jaar tuinieren. Wél op werkplekken, waar anderen komen en de tuin een etalage is of een visitekaartje, maar niet thuis. Daar tuinier ik niet zozeer voor de ‘looks’ als wel voor de ziel en hoe goed je daar je best ook doet, er ligt altijd ergens nog wel een beetje rommel.

Maar, zo zeg ik dan in het verweer: het levert ook veel (moois) op! Frambozen en kerstomaatjes als snoepgoed, slechts tien meter tussen kruidenteelt en theepot en veel kruiden vervullen ook nog eens een dubbelfunctie door hun bloei. Tijm, pimpernel, oregano, Oost-Indische kers en kamille versieren de tuin.

Om ruimte te besparen, vallen er soms ook harde keuzes in de tuin. De kiwi mocht blijven omdat er, dit jaar voor het eerst, maar liefst 5 vruchten bijna rijp werden. Twee van de drie druiven tegen de muur maakten echter plek voor nieuw groen. Ze groeiden al vier jaar zonder te bloeien, terwijl de derde soort, Fanny, ieder jaar volop draagt. Nu komt er iets wat meer opbrengt, een andere druif of misschien een kiwibes.

Tuinieren op papier?

Nee, nu doel ik niet over de noodzaak om een tuinboek bij te houden over wat en waar of over het belang om je vruchtwisseling te noteren, maar op letterlijk telen op papier als bodembedekker. Ik kwam deze kruising tussen crêpepapier en koffiefilterzakjes tegen op een beurs en wilde het natuurlijk uitproberen. Het ziet er natuurlijker uit dan het zwarte anti-worteldoek en laat het water beter door dan ik vooraf verwachtte. Of ik al helemaal om ben dat weet ik nog niet, eerst nog een jaar uitproberen. Maar onder gewassen die een maand of twee in de grond staan tot de oogst, lijkt het een mooie arbeidsbesparing omdat je niet hoeft te wieden.

Meer inspiratie

Taco’s Stadsmoestuin: nazomeren in de moestuin
Knoflook kweken in een pot: knoflook planten – Stadstuinieren
Vlog: Zaaien in september
Bodem en bemesting
Vlog Herfstframboos snoeien – Zo doe je dat

Nog even te doen:

Plant voor half oktober je knoflook en zaai zodra je kan veldsla en winterpostelein, mosterdblad, rucola, raapsteel en andere snelle blaadjes. Met een beetje beschutting en een beetje geluk heb je zo ook in de koude maanden langzaam groeiend, maar vers groen.

Stadstuinieren 2017-03 – Tekst: Taco IJzerman