Moestuin

De bodem bedekken in de winter – Vlog

Bodem bedekken in de winter – Zo doe je dat

Een zeer heldere vlog waarin duidelijk wordt uitgelegd wat de functie is van bodembedekking in de winter.

Het is heel goed om de bodem van je sier- en moestuin in de winter bedekt te houden.
Zo voorkom je dat de organische stoffen en voedingstoffen wegspoelen. Er zijn verschillende manieren om dit te doen, passend bij de tijd dat jouw bedden leeg raken. Bodembedekking is goed voor de bodemstructuur, het behoud van voedingstoffen en voor alle kleine nuttige bodemdiertjes.

De transcriptie van de vlog vind je onderaan deze pagina

~~‘Nooit meer een vlog missen? Abonneer je hier (gratis) op ons YouTube kanaal’~~

Meer moestuintips:

Permacultuur in de moestuin: Afdekken met karton
Moestuinplannen: Uitmeten, aanplanten en klaar!
Bessen snoeien – Bessen oogsten
Recept: Salade met pittige bonen
Moestuin voor kinderen: De aanleg

Transcriptie vlog

In de natuur is de aarde bijna nooit kaal, behalve in de woestijn natuurlijk. Dus de vraag of we onze tuinen groen kunnen houden is eigenlijk al beantwoord. Hoe we de tuin bedekt houden dat is een andere vraag.

Hoe houd je de tuin bedekt in de winter?

Bodem bedekt met gewassen

Bij mij staat op dit moment een deel van de moestuin nog vol met groenten. Met name boerenkool, palmkool, pastinaak en allerlei bladgewassen zoals veldsla, winterpostelein, spinazie en dat soort zaken.
Het is mooi dat het terrein redelijk bedekt is, want de gewassen houden de regen een beetje tegen. Anders gezegd; ze breken de impact van de regen zodat de druppels niet keihard op de aarde vallen en zo het organisch materiaal wegspatten.

Bodem bedekt met groenbemesters

Daar waar ik in de tuin kale bedden heb, zaai ik groenbemesters zoals winterrogge, winterwikke en (als ik tijd genoeg heb) phacelia.
Deze gewassen bedekken het bed mooi waardoor er nog maar weinig aarde zichtbaar is, en er dus ook weinig impact is van de regen.

Tussen de kolen en groenten zie je dat er nog wat aarde zichtbaar is, maar tussen de groenbemesters is dat veel minder. Er staat dan een heel mooi pak groen op.

Bodem bedekken met blad, stro of grove compost

Als het bed nog later leegkomt en ik geen tijd meer heb om groenbemesters te zaaien, dan bedek ik dat bed met bijvoorbeeld blad. Blad is in de meeste tuinen wel voorradig.

Als ik geen blad heb, leg ik er bijvoorbeeld stro of grove compost, en in sommige gevallen ook gewoon gewasresten op. Bijvoorbeeld aspergeloof, dus de stengels van de asperges, leg ik dan op de bedden neer en in het voorjaar is een groot deel daarvan verteerd. Het meeste haal ik ervan af voordat ik ga zaaien.
In dit bed met bedekking is bijna geen aarde meer te zien.

Bodem bedekken met folie

Als dat allemaal niet lukt, dan leg ik soms een stukje plastic, landbouwfolie op het bed met daarop wat stoeptegels. Dit is dan een tijdelijke manier om te zorgen dat er niet te veel regen op de kale aarde valt en het bed bedekt blijft.

Bodemleven en bodembedekking

Bodembedekking heeft ook een isolerend effect op de grond waardoor het bodemleven langer actief blijft. Bodembedekking kan ook organisch materiaal toevoegen aan de grond. Bij gewone groenten zijn dat natuurlijk wortelrestjes en gewasresten. Maar bij de groenbemesters zoals rogge, wordt een enorm pak wortels gemaakt en die blijven in de grond zitten. Uiteindelijk maai ik de rogge af en die blijft ook in de grond of op de grond liggen.
Bij de winterwikke is nog een ander effect; de worteltjes van de wikke binden zelf stikstof uit de lucht. Dus los van organisch materiaal voegen die ook nog eens voedingsstoffen toe. Hartstikke mooi natuurlijk als dat vanzelf gaat. Er zitten hele kleine knolletjes aan de wortels, die in een gezonde bodem stikstof kunnen vastleggen.

Ook met het blad en stro voeg je wat organisch materiaal toe. Onder het zeil wordt natuurlijk geen organisch materiaal toegevoegd.

De impact van regen

De impact van de regen die gebroken wordt door gewassen is natuurlijk minder dan die op kale grond. Dus de groenten die er nog staan, breken de regendruppels, waardoor er minder organisch materiaal wegspoelt.
Daar waar de groenbemesters zijn gezaaid, is de impact nog veel minder.

En onder het blad wordt alle impact van de regen afgeremd. Het water dat bijvoorbeeld op het plastic valt, moet wel elders wegkunnen, dus je hebt vaak wateroverlast in de paden. Ik leg zelf daarom houtsnippers op de paden. Dat remt de snelheid van het water weer af, zodat er geen erosie of wegspoelen plaatsvindt.

Na de afgelopen droge zomers hebben we natuurlijk wel echt water nodig. Dus we willen de kracht van het water op de grond beperken, maar willen wel graag dat het infiltreert in onze moestuin, zodat het grondwater weer op peil komt. Dat gebeurt natuurlijk niet als je de hele moestuin onder plastic legt.

Groenbemesters en vanggewassen

Daarnaast wil ik voorkomen dat ik eigenlijk aan het koffiezetten ben met regenwater, dus dat alle voedingsstoffen opgenomen worden door het water en wegspoelen naar het grondwater waar het niet meer bereikbaar is.

Het zijn je gewassen en je groenbemesters die hier een belangrijke rol in spelen. Met hun wortels nemen ze natuurlijke voedingsstoffen op, waardoor die niet meer uitspoelen. Dat heet eigenlijk een vanggewas. Zo’n vanggewas neemt minerale voedingsstoffen op uit de bodem en slaat die, bij wijze van spreken, op om de volgende lente weer beschikbaar te maken. Daarnaast heb je dus gewassen, zoals bijvoorbeeld wikke en klaver, en dat zijn groenbemesters. Groenbemesters voegen echt voedingsstoffen toe aan de grond.

Afbraak organisch materiaal

Ook de voedingsstoffen die vrijkomen bij de afbraak van organisch materiaal zijn ontzettend belangrijk in je grond. Organisch materiaal is alles wat niet mineraal is. Dus wat niet zand en steen is bijvoorbeeld, maar dode afgestorven en omgezette plantendelen, compost. Organisch materiaal is voor een deel ook voeding voor het bodemleven en daarom moet je zorgen dat er ook zuurstof of lucht in de grond zit omdat bodemleven ook moet ademen. Daarom kan het geen kwaad om de grond tijdelijk met plastic af te dekken. Maar je moet dit niet te lang doen, want dan ontstaat een zuurstofloze situatie waar het bodemleven in sterft.

Dat bodemleven is ongelooflijk belangrijk. Het is echt een helper in de moestuin. Het helpt je organisch materiaal de grond in, en het haalt levende en dode plantendelen de grond in, het zorgt zelfs voor wortelgangetjes waar je gewassen gemakkelijker in kunnen wortelen.

Dus met bodembedekking doe je heel veel goed voor het bodemleven want dat voelt zich daar goed onder. En je beschermt de grond direct tegen dichtslaan of wegspoelen.
Er zijn dus verschillende manier waarop je de bodem kan bedekken. Er zit er vast wel eentje tussen die bij jou past.