artikel

Chilipepers: groei, bloei en zomeroogst

In dit artikel hebben we het over groei en onderhoud van de volwassen chiliplanten en we beschrijven voor enkele pepervariëteiten hun verschillen in vorm, vruchten, smaak, hitte, … We oogsten de eerste rijpe pepers in juli en augustus en gebruiken ze in de keuken met enkele heerlijke recepten als resultaat.

Chilis in vele vormen, kleuren en smaken

Binnen het geslacht Capsicum zijn er vandaag 32 species of soorten erkend, de meeste zijn wilde soorten, slechts 5 soorten zijn ook gedomesticeerd en worden door de mens commercieel geteeld of in eigen tuin gekweekt. En ook dit is maar een momentopname, er worden nog steeds soorten ontdekt of veranderd naargelang de biologische en moleculaire eigenschappen beter in beeld komen. De gekendste van deze 5 soorten in de westerse keuken en tuin en zelfs wereldwijd is de Capsicum annuum, waarvan ook onze blokpaprika’s en puntpaprika’s deel uitmaken.

Capsicum annuum wordt zo genoemd omdat de planten elk jaar uit zaad worden verder geteeld, en in een jaar tijd tot vruchtvorming komen. Maar laat je niet misleiden door de naam, want in een tropisch klimaat zijn deze planten doorlevend. Je hebt dus kans als je ze vorstvrij de winter door laat komen en ze bijsnoeit, dat ze het daaropvolgende jaar opnieuw uitgroeien, maar zelf hou ik in dit geval meer van het frisse groene geweld van jonge plantjes uit nieuw zaad.

Pepers of paprika?

Van Capsicum annuum komen er wereldwijd duizenden variëteiten voor, omdat kruisbestuiving zo gemakkelijk plaatsvindt. De glimmende Wax pepers zoals Hungarian Wax zijn mild en worden gebruikt in salades, salsa’s of gevuld. Bell peppers of sweet peppers kennen wij beter als paprika’s , de milde gele, rode of onrijpe groene blokvruchten die we vaak in salades gebruiken. Over de naam paprika kan trouwens discussie bestaan, want paprika’s zijn eigenlijk langwerpige puntige rode pepers. Paprika komt van het Hongaarse paparka wat ‘peper’ betekent. Verschillende variëteiten van paprika met verscheiden smaken, aroma’s en heetheid, en een grote verscheidenheid aan paprikapoeders, maken deel uit van de Hongaarse smaak.

Ook in Azië is de Capsicum annuum het meest voorkomend, bijvoorbeeld de kleine Thai chili plantjes, met honderden kleine zeer hete groene en rode puntige chilis.

Cayenne planten zijn doorgaans hoge planten en zien eruit als kleine boompjes. Cayenne chilis zijn lang en smal, vaak gerimpeld en onregelmatig van vorm, en ze rijpen rood af, en met deze vorm en kleur staan ze model voor het typische chili-icoon dat je overal tegenkomt.

Ancho, Mulato en Pasilla pepers worden vaak gedroogd gebruikt om Mexicaanse Mole sauzen te maken. Ancho zijn hartvormige rode pepers, Mulato zijn er de bruine variant van en Pasilla zijn langwerpig, donkergroen als ze onrijp zijn, en rijpen af naar donkerbruin. Ook Chipotle wordt vaak gebruikt in Moles, Chipotles zijn gerookte Jalapeno pepers. Jalapeno’s zijn chilis met vlezige huid, conisch van vorm, donkergroen wanneer ze onrijp zijn, en rood als ze rijp worden. Typisch voor Jalapeno’s zijn de verticale scheurtjes die in de vruchten gevormd worden. Jalapeno’s worden vaak in salsa’s gebruikt.

Chilis als staatssymbool

Een aantal Jalapeno types zijn ontstaan in New Mexico, een staat in de VS net boven Mexico. Alle gerechten in New Mexico bevatten chilis : chilis zijn er het de facto staatssymbool. Er zijn tal van NuMex variëteiten, ondermeer de Anaheim variëteit of de commercieel gekweekte New Mexico Heritage 6-4, zeer milde puntpaprika’s.

Groei en bloei, afrijping en oogst

Tips voor de chili teelt :

Ondersteun je planten met bamboestokken, of geleid ze langs jute draad, de planten hebben de neiging tot omvallen, zeker als er veel vruchtgroei is
Geef voldoende water, maar niet te vaak, zodat de wortels zelf hun vocht moeten zoeken en sterker worden en dus ook de plant sterker wordt – planten in potten mag je echter niet droog laten staan
Zorg voor een goede verluchting als ze in de kas, serre of veranda staan
Hou je potten of perk onkruidvrij om ziektes te voorkomen
Snoei is enkel nodig bij paprika types, verwijder bij deze de eerste vruchten en de zijscheuten die onder de eerste splitsing van de hoofdstengel gevormd worden, dun ook de kruin uit zodat lucht en licht binnen valt
Oogst soms onrijpe groene vruchten en vooral de rijpe vruchten, oogst ze als ze nog stevig zijn, de overrijpe vruchten worden vaak plat en week
Verse pepers bewaar je makkelijk een drietal weken of langer in de koelkast, in een gesloten plastiek zak. Stop ze droog in de koelkast en controleer regelmatig of ze nog droog zijn – leg ze anders even uit, dep ze af en stop ze opnieuw droog in de koelkast.