Groene portretten: Vijgen

De vijgenboom (Ficus carica) is oud, oeroud zelfs. In de Jordaanvallei in het Midden-Oosten zijn fossielen van gedomesticeerde en gecultiveerde vijgen gevonden die stammen uit 9400 tot 9200 voor Christus. Jaartallen waar je stil van wordt… ik in ieder geval wel. Het is dan ook niet vreemd dat deze boom en z’n vruchten al in de Bijbel genoemd worden, nota bene in het verhaal van Adam en Eva. De bijzondere en zoete vijg wordt door sommigen dan ook nog altijd geassocieerd met de eerste mens.

“Een vijg is rijp om te plukken als hij zacht en zwaar is geworden”

Vijgenboom in pot of volle grond

Bovenstaande geschiedenis laat meteen zien waar de vijg zich het prettigst voelt: op een droge, voedingsarme, rotsachtige en zonnige plek. Houd hier dus rekening mee als je besluit om een vijgenboom aan te schaffen. Er zijn inmiddels talloze verschillende rassen verkrijgbaar (ook winterharde!) en veel daarvan doen het wonderbaarlijk goed in ons klimaat. Bij het uitplanten is het echter wel verstandig om de oorspronkelijke leefomstandigheden zoveel mogelijk na te bootsen. Eigenlijk is een vijg een ideale pot- of kuipboom! Sterker nog, om ervoor te zorgen dat de vijg z’n energie in de aanmaak en groei van vruchten stopt en niet in een al te uitgebreid wortelstelsel (waar ze van nature wel de neiging toe hebben) plaats je ze zelfs in de volle grond het liefst in een ondergrondse kuip. Deze maak je door een diepe kuil te graven en hierin een “muurtje” aan te brengen van ongeveer 50 tot 70 centimeter breed, diep en hoog. Je kunt hier bijvoorbeeld bakstenen of stoeptegels voor gebruiken. De bodem laat je echter open, hierop stort je een dikke laag grind, steen of puin. Tot slot vul je de “kuip” met aarde en zet je de vijg erin.

Winterharde vijgenboom

Ook al heb je voor een winterhard ras gekozen, het is geen gek idee om jonge overwinterende vruchtknoppen tijdens de koudste periode van het jaar te beschermen met ademende materialen zoals jute of vliesdoek. Vijgen hebben namelijk een bijzondere manier van vruchten aanmaken: de knoppen worden vaak pas vlak voor de winter gevormd en gaan als baby vruchtjes de koude maanden in, waarin de groei vrijwel stil staat. Tijdens de lente pakken ze de draad echter weer op om aan het einde van de zomer tot een dikke vijg uitgegroeid te zijn.

Vijgen oogsten en eten

Een vijg is rijp om te plukken als hij zacht en zwaar is geworden. Laat hem dan niet langer aan de boom zitten, want dan zal hij gaan barsten. Het zijn kwetsbare vruchten die niet lang houdbaar zijn. Eet ze dus het liefst dezelfde dag nog op. Ik heb dit keer een ontbijtrecept van Skye Gyngell gebruikt, een van mijn favoriete Engelse koks. Het is een eenvoudige compote die erg lekker is met Griekse yoghurt. Haar basisrecept bestaat uit vijgen, pruimen en aardbeien, maar je kunt dit aanpassen aan het seizoen. Voor 3 tot 4 personen laat je 250 gram pruimen (gehalveerd en ontpit) zachtjes kapot koken in 50 gram suiker en 2 eetlepels water. Haal dan de pan van het vuur en voeg er 4 gehalveerde vijgen en 150 gram aardbeien aan toe. Klaar!