Kweken en oogsten

Groene Portretten: Wortels

Wortels (Daucus carota) hebben een lange en verwarrende geschiedenis. De wilde voorvader van onze huidige wortel komt vermoedelijk uit Perzië, uit gebieden als het huidige Iran en Afghanistan. In Zwitserland zijn echter ook sporen van wortelzaad gevonden die dateren uit de periode tussen 2000 en 3000 voor Christus. Mijn persoonlijke conclusie is daarom dat er op meerdere plekken op aarde eetbare wortels zijn ontdekt en dat er verschillende mensen zo slim zijn geweest om deze te domesticeren.

De eerst wilde en gecultiveerde wortels waren in ieder geval niet oranje, maar wit, geel of paars. Onze huidige zoete, oranje wortel is het resultaat van talloze kruisingen en er wordt beweerd dat het een Nederlandse “uitvinding” is uit de tijd van Willem van Oranje (1533-1584). Hoe het ook zij, op dit moment zijn er zaden voor wortels in alle kleuren van de regenboog te koop en dat is erg leuk!

“op dit moment zijn er zaden voor wortels in alle kleuren van de regenboog te koop”

Zomer- en winterwortelen

Het kweken van wortels is vrij eenvoudig en kan zowel in de volle grond als in grote potten of bakken worden gedaan. Er zijn zomer- en winterwortelen verkrijgbaar, de zomerwortelen groeien het snelst en “winterpenen” worden groter en steviger. Voor beide geldt dat ze het beste gedijen in luchtige, losgewerkte grond die niet te sterk bemest is. Ook houden ze van een plek in de zon en hebben ze (vooral in de beginperiode) voldoende water nodig. Het is het handigst om wortelen direct buiten te zaaien, hier kun je bij goed weer in de eerste week van maart al mee beginnen. Zomerwortelen dun je uit tot er ongeveer 5 centimeter ruimte tussen 2 plantjes zit, voor winterpenen is 15 centimeter een goede afstand.

Kruiden tussen de wortels

Het grootste probleem bij de teelt van wortelen is de wortelvlieg. Zij komt af op de geur van het loof en haar larven kunnen je oogst compleet verwoesten. Ze bijten kronkelige, smalle gangetjes door je peentjes waar ze bovendien ook hun uitwerpselen in achterlaten. Het kan helpen om sterk geurende gewassen als uien, knoflook of kruiden tussen de wortels te planten. Dat camoufleert de wortelgeur een beetje en zou de vlieg kunnen afleiden. Een mulchlaag tussen de wortelplanten is ook een idee, maar wil je echt zo min mogelijk risico lopen op een aangevreten oogst, dan kun je wortels het beste in hoge bakken of potten zaaien. Wortelvliegen hebben namelijk de gewoonte om laag bij de grond te blijven en een bak van 50 centimeter of hoger vinden ze minder interessant.

Recept: Vers geperst wortelsap

Vers geoogste worteltjes zijn heerlijk zoet en sappig en je kunt ze uit de grond halen vanaf het moment dat jij ze groot genoeg vindt om te eten. Er is ontzettend veel mee te doen in de keuken, maar rauw gesnoept zijn ze misschien nog wel het lekkerst! Het loof schijn je trouwens te kunnen gebruiken in pesto’s. Omdat jonge wortels veel natuurlijke suikers bevatten, worden ze ook regelmatig gebruikt in taarten, brood, cake, pudding en jam. Vers geperst wortelsap is echter ook heerlijk en je kunt er allerlei combinaties mee maken. Ik heb dit keer 4 gele tomaten, 1 sinaasappel, 1 appel en 4 wortels in de sapmachine gedaan en kon daar 2 glazen mee vullen. Super gezond!