Wortels… dit keer eens geen oranje

“Paarse wortels zijn minder geschikt om te koken, want dan raken ze hun mooie kleurtje kwijt ”

Zagen we tot voor kort voornamelijk oranje wortels langskomen, tegenwoordig kan een veelheid aan wortelkleuren op ons bord verschijnen. En het mooie is dat ieder kleurtje een eigen smaak heeft. Leuk om uit te proberen in de moestuin!

Paars, geel, wit, rood en natuurlijk oranje. Wortels zien we in steeds meer kleuren en maten verschijnen. Vooral in de keuken is die variëteit mooi, want ze hebben ook allemaal hun eigen smaak. Zo smaakt de witte ‘White Satin’ veel zachter dan een ‘Red Atomic’, die ook zoet is, maar toch een veel stevigere bite heeft. En, niet onbelangrijk, je kunt met die kleuren je gerechten er prachtig uit laten zien.

Wortels zaaien is niet moeilijk, maar het is wel een groente met een wensenlijstje. Allereerst houdt de wortel niet van verhuizen. Zaai dus direct op de plaats waar de wortel moet komen, dun de plantjes uit en ga niet verspenen. Daarnaast houden worteltjes niet van klei, maar van luchtige grond. Meng daarom wat zand door de grond. Houd daarbij een verhouding van 2:1 aan. Twee eenheden grond op een eenheid zand.

Ook in potten

Het duurt een week of drie voordat het zaad ontkiemt. Als de plantjes zo’n vijf centimeter hoog zijn, kun je ze uitdunnen. Na 3 à 4 maanden zijn de worteltjes groot genoeg om geoogst te worden. Als je meerdere keren wilt oogsten, kun je met tussenpozen van twee weken zaaien. Wortels kunnen ook in potten worden gekweekt, zorg wel dat de potten diep genoeg zijn, want dan krijg je ook mooiere lange wortels. De kleine, ronde Parijse worteltjes hebben natuurlijk niet zo’n diepe pot nodig, daarvoor kun je met een diepte van 15 centimeter wel uit de voeten.

Fijne combinaties!

Er zijn verschillende groenten waarmee je wortels goed kunt combineren. Meng bijvoorbeeld radijszaad door je wortelzaad. Wortels kiemen langzaam, radijzen snel. Zo weet je altijd waar je hebt gezaaid, heb je minder onkruid -dat overwoekert anders al snel de langzaam kiemende wortel en bovendien houdt de radijs de grond luchtig. Het is ook handig om ui-achtige of afrikaantjes naast de worteltjes te plaatsen. Die houden de vervelende wortelvlieg op afstand. Maar er zijn ook minder geslaagde combinaties: Zet wortels niet naast bloemkool. De bloemkool houdt juist van stevig bemeste grond, terwijl de wortel juist van een luchtige zandstructuur houdt.

Gezondheidswortels

Dat wortels gezond zijn, weten we zo onderhand wel. Wie klaagt dat het zicht achteruit gaat, krijgt al snel het advies meer wortels te eten. Dat geldt niet alleen voor de bekende oranje knakkers, ook de gele wortels schijnen veel goeds te doen voor de ogen. Maar wie de gezondheid op meerdere punten vooruit wil helpen, doet er goed aan een mix van wortelsoorten tot zich te nemen. Als je bijvoorbeeld een betere spijsvertering wil, schijn je witte wortels te moeten eten, omdat die veel vezels bevatten. De paarse exemplaren beschikken weer over veel hogere waarden Betacaroteen dan hun oranje broertjes en zusjes en zitten ook nog eens vol met Anthocyaan, een paarsrode kleurstof, wat de kans op kanker en hart- en vaatziekten vermindert. De rode familieleden spannen de kroon, ze hebben de bijnaam ‘gezondheidswortels’, vanwege het zeer hoge vitamine A-gehalte.

Wortels kennen een rijke historie. De oude Egyptenaren en de Romeinen gebruikten ze in hun maaltijden al in vele kleuren. In onze contreien kennen we wortels – en dan vooral de gele soort – pas sinds de veertiende eeuw. Het vertrouwde oranje worteltje komt pas in de zeventiende eeuw in beeld, als kruising van rode en gele wortels. Het is wel een beetje een chauvinistisch exemplaar want het verhaal gaat dat hij gekweekt is ter faveure van het koningshuis. Het oranje worteltje eist wel alle aandacht voor zichzelf op, de andere kleuren verdwijnen langzaam uit beeld.

Soorten wortels:

Atomic red: Grote, dieprode wortel met een sterke smaak. Lekker om rauw te eten. Zaaitijd: februari -mei
Cosmic purple: Snelgroeiende wortel die paars aan de buitenkant is, maar binnenin oranje. Heerlijk zoet. Zaaitijd: maart – augustus.
Purple Haze: Dieppaarse wortel met een oranje kern. Lekker zoet met een bite. Zaaitijd: februari – juli
Solar yellow: Vrolijke, gele wortel. Superlekker en sappig. Zaaitijd: april – juli
Amsterdamse bak: De bekendste oranje wortel. Een klassieker dus. Zaaitijd: maart – juli
White Satin: Mooie witte wortels met een zacht-zoete smaak. Zaaitijd: maart – juli

Worteltaart

Wie kent het mopje niet van het konijn dat dagenlang bij de bakker vraagt om worteltjestaart en als de bakker die dan uiteindelijk heeft gebakken zegt ‘Vies he?’. Worteltjestaart -beter bekend als carrotcake – is desalniettemin een van de klassiekers onder de taarten. Wij kiezen deze keer voor een variant met amandelen, maar walnoten en pecannoten zijn ook erg lekker. Ook spannend: vervang 100 gram van de wortelen door courgette. Wel even uit laten lekken. Het resultaat is super!

Ingrediënten:
– 5 eieren
– 100 gram witte basterdsuiker
– 2 eetlepels warm water
– 1 citroen
– 350 gram wortelen
– 1 theelepel kaneel
– 1 vanillestokje
– 250 gram gemalen amandelen
– 80 gram bloem
– 1 theelepel bakpoeder
– poedersuiker
– verse roomkaas (mon chou bijvoorbeeld)

Bereiding:
– Verwarm de oven voor op 180 graden.
– Splits de eieren en doe de dooiers, met de suiker en het warme water in een kom. Klop het schuimig. Rasp vervolgens de citroenschil en voeg dat toe.
– Snijd de vanillepeul overlangs open en schraap de zaadjes eruit en voeg die bij het mengsel. Rasp de wortelen en doe dat samen met de kaneel in de kom.
– Sla vervolgens de eiwitten stijf en spatel dat bovenop de andere ingrediënten. Zeef de bloem en het bakpoeder erover en strooi het amandelpoeder er bovenop. Meng nu alles voorzichtig door elkaar met een spatel. Spatel van onder uit de kom naar boven.
– Vet een springvorm in en bak de taart bij 180 graden onderwarmte in 45 à 50 minuten.
– Laat hem afkoelen meng de verse kaas met poedersuiker tot een strijkbaar mengsel. Strijk het over de taart en zeef er lichtjes kaneel over. Versier eventueel met noten.