Groene portretten: Zeekool
Wikipedia omschrijft zeekool als een “relatief nieuwe groente”. Vreemd, want de Engelse Mrs. Beeton geeft er in 1861 al een recept voor in haar kookboek. In de 18e en 19e eeuw was Crambe maritima, zoals deze groente genoemd wordt in het Latijn, in Engeland heel geliefd. Men beschouwde het als een delicatesse. Ook in Nederland en Duitsland kweekte men zeekool, weliswaar op kleinere schaal, maar onbekend was de groente in ieder geval niet.
“Zet een bleekpot over de plant als hij wakker is geworden”
Zeekool is een plant die al eeuwenlang in het wild groeit, van de kustgebieden van Engeland en Nederland tot aan de Zwarte Zee. In het “Cruydeboeck” uit 1554 van Rembert Dodoens, een Brabantse plantenkundige, staat bijvoorbeeld geschreven dat de zeekool onder andere in Zeeland voorkomt. Of dat nog steeds zo is, weet ik niet. Maar langs de Afsluitdijk is zij nog wel te vinden en op Texel wordt zeekool inmiddels professioneel gekweekt. De wilde zeekool is nu echter een beschermde plant; niet plukken dus!
Dodoens kent genezende krachten aan de zeekool toe. Hij schrijft: “Die bladeren van desen koolen ghestooten, ghenesen ende heylen die versche wonden ende doen sceyden die gheswellen daer op gheleyt”. En ook Samuel Hahnemann, de Duitse arts en grondlegger van de homeopathie, vertelt in zijn “Apothekerlexikon” uit 1798 over de heilzame werking van zeekool.
Mocht je de meerjarige zeekool zelf willen kweken, dan heb je er wel een beetje ruimte voor nodig. Een kleine vierkante meter per plant op een zonnige plek. Houd bij het uitplanten de natuurlijke habitat van de zeekool in gedachten. Ze houdt van zanderige, ietwat zoute grond. Heb je dit niet, boots dit dan na door te zorgen voor een goede afwatering en zand, zeewier en kalk toe te voegen.
Zaadjes ‘kraken’
Om de zaadjes van de zeekool zit een soort beschermend kurklaagje. Het ontkiemen kan hierdoor vrij lang duren. Je kunt dit bespoedigen door de zaadjes tussen schuurpapier op te ruwen of door ze tussen twee broodplanken te “kraken”. Doe dit in maart en zaai ze daarna in potten of zaaibakjes die je in de vensterbank of in de kas zet. De zaailingen kunnen uitgeplant worden als ze zo’n 10 centimeter hoog zijn. Voor die tijd kun je ze voorzichtig buiten afharden.
Net als bij asperges kun je zeekool het beste pas vanaf het 3e jaar oogsten, zodat de plant kracht heeft kunnen opbouwen. Knip tot die tijd jaarlijks de bloemen af, zodat er voldoende energie aan de vorming van een stevig wortelstelsel gegeven wordt.
10 jaar oogsten
Zet een bleekpot (of emmer) over de plant als hij wakker is geworden uit z’n winterslaap en zo’n 5 centimeter is uitgelopen. Je kunt de bleke stengels dan al na een week of drie oogsten. Dit kun je een paar keer doen. Mits je de bleekpot steeds weer hebt terug gezet. Als de stengels “op” zijn, verwijder je de pot en laat je de plant de rest van het jaar z’n gang gaan in de open lucht. Met een beetje geluk kun je op deze manier ruim 10 jaar oogsten!
In de keuken is er behoorlijk wat mogelijk met zeekool. Ik heb het recept van Mrs. Beeton uit 1861 geprobeerd. Eenvoudig gekookt en geserveerd met een witte saus. Kook de zeekool vooral niet te lang, dan blijft ze lekker knapperig!
Stadstuinieren 2014-01 – Tekst: Stella Faber
