Boleten plukken - Stadstuinieren - Stadstuinieren
artikel

Boleten plukken – Stadstuinieren

Boleten

 

“De smaak van een verse peperboleet is heel bijzonder”

Zodra de maand juni tegen zijn einde loopt, ga ik op pad. Het bos in, om boleten te plukken. Meestal moet ik echter na een lange wandeling teleurgesteld het bos verlaten. Pas aan het einde van de zomer komen ze massaal boven de grond, de boleten. Vooral zodra de dagen warm en drukkend zijn geweest en de eerste onweersbuien voor verkoeling zorgen. De combinatie van warmte en regen zorgt ervoor dat het mycelium onder de grond vruchtlichamen maakt.

Een kleine paddenstoelenles:

Mycelium is het netwerk van groeidraden van een zwam en vormt de kern van een zwamvlok oftewel de schimmel. De vruchtlichamen van een zwamvlok of mycelium noemen we paddenstoelen. De paddenstoelen die wij zien, zijn dus de vruchten van een schimmel. Je kunt ze vergelijken met de appels aan een appelboom.

Wat zijn boleten?

Maar wat zijn boleten nu precies? Boleten zijn paddenstoelen met allemaal dezelfde eigenschappen: een dikke hoed met buisjes aan de onderkant. Buisjes zijn de gaatjes onder de hoed waar de sporen (zaadjes) uit vallen. Paddenstoelen uit de familie van de boleten zijn de makkelijkste groep om je eerste paddenstoelenpluk mee te beginnen. Deze kun je namelijk heel gemakkelijk herkennen en determineren. Bijna alle boleten zijn smakelijk. Er zijn verschillende soorten boleten: berkenboleet, dennenboleet, fluweelboleet, eekhoorntjesbrood, kastanjeboleet, rosse populierboleet, koeienboleet en de ringboleet. Voor veel mensen is de lekkerste boleet het eekhoorntjesbrood.

Kenmerken van boleten

Boleten zijn buisjespaddenstoelen. Dus deze paddenstoelen hebben geen lamellen/plaatjes, maar kleine ronde buisjes waarmee ze hun sporen verspreiden. Met een moeilijke term worden ze polyporen genoemd. De Duitse naam Steinpilze verwijst naar de stevige hoed van deze soms op steen lijkende paddenstoelen. Het vlees kan bij sommige boleten verkleuren naar een blauwige tint. Laat je hier vooral niet door afschrikken, dit hoort bij het herkennen van sommige boleten. Pluk alleen boleten met een donkere hoed. Deze kleur kan variëren van lichtbruin tot donker bruin. Het vlees van deze paddenstoel is altijd stevig en de steel is compact.

Waar kun je boleten vinden?

Boleten leven in symbiose met bomen, dit houdt in dat het mycelium verbonden is met de wortelhaartjes van bomen. Vaak verwijst de naam van de boleet al naar de vindplaats. Zo vind je bijvoorbeeld bij populieren de populierenboleet en bij de berk de berkenboleet (zoals de witte en zwarte berkenboleet). Wanneer ik boleten pluk, kijk ik dus vaak naar volwassen bomen van de beuk, berk en eik. In laantjes op zandgronden en langs wegen op het platteland vind ik meestal in grote hoeveelheden verschillende soorten boleten. Volwassen, oude bomen staan vaak ook in stadsparken.

Seizoen

Boleten vind je vanaf het voorjaar tot in november, wanneer de eerste vorst invalt. In 2010 werden de eerste heksenboleten eind mei al gevonden. Het eekhoorntjesbrood kent een vroege vorm en een soort die in de nazomer verschijnt.

Let op!
De Satansboleet is de enige echte giftige boleet in Nederland, die je niet kunt eten. Een toepasselijke naam voor deze giftige paddenstoel. Hij is vrij gemakkelijk te herkennen door zijn vaag witte hoed en rode steel. Paddenstoelenplukkers adviseer ik vooral om alle boleten die hierop lijken te laten staan.

De bittere boleet is niet giftig, maar zorgt ervoor dat het gerecht waarin je deze boleet stopt een bittere smaak krijgt. Het is daarom altijd raadzaam om met een stukje van een boleet te proeven of hij bitter smaakt of niet.

Wat smaak betreft is de verse peperboleet is heel bijzonder. Je verwacht namelijk niet dat zo’n paddenstoeltje zo krachtig naar peper kan smaken. Hij kan goed als kruid worden toegevoegd aan paddenstoelgerechten.

Welke veldgidsen zijn handig?

De fijnste veldgidsen om mee naar het bos te nemen, vind ik:

Waar is een boleet goed voor?

Paddenstoelen worden ook wel supergroente genoemd. Allereerst zijn paddenstoelen een belangrijke bron van vitamine B2, vitamine B3, foliumzuur en de mineralen kalium en fosfor. Daarnaast zijn paddenstoelen (zoals boleten) rijk aan vezels en koper. Met 100 gram gebakken paddenstoelen krijg je al 30% binnen van de hoeveelheid koper die je dagelijks nodig hebt.

Boleten en gezondheid

Er lopen verschillende studies naar de gezonde eigenschappen van paddenstoelen. De meeste paddenstoelen bezitten stoffen die kankerremmende eigenschappen hebben. In onder andere Japan, China en Brazilië accepteren overheid en verzekeraars het gebruik van medicinale paddenstoelen als onderdeel van anti-kankertherapieën, samen met chemotherapie en bestraling. In West-Europa en de Verenigde Staten valt deze paddenstoel vooralsnog onder de fytotherapie (behandeling met planten).

Zijn boleten ook eetbaar?

Jazeker! Iedereen kent deze klassieker wel: risotto met eekhoorntjesbrood. Boleten zijn lekker om te eten en overal wel in te verwerken. Ik vind het het lekkerste om een aantal verschillende soorten boleten te combineren in een gerecht. Bijvoorbeeld een peperboleet met heksenboleten. Het pepertje geeft net de extra smaak aan een pasta.
Je kunt boleten verwerken in stoofschotels, pasta’s, op een broodje met wat sla en olijfolie, in een quiche met andere paddenstoelen, soepen, sauzen en nog veel meer lekkere gerechten. Als je deze paddenstoel droogt, krijgt hij namelijk een andere smaak dan wanneer hij vers is. Hij fermenteert tijdens het drogingsproces. Daarom ruikt gedroogd eekhoorntjesbrood zo enorm sterk.

Recepten:

Recept: Quiche met verschillende boleten
Recept: Pasta met groene kool en paddenstoelen
Heerlijk om te proberen: Onkruidtaart
Recept: Walnotenpasta

Meer inspiratie:

Wildplukken: Oesterzwammen
Wildplukken: Judasoren
Zeewieren oogsten
Op stap met: De Onkruidenier 

Bestel hier het boek van Edwin Florès:

Edwin Florès: Het wildpluk kookboek

Stadstuinieren 2014-04 – Tekst: Edwin Florès

logo
Sluiten
close