Wildplukken

Gele kornoelje

Gele kornoelje – Cornus mas

Soms moeten anderen je ogen openen voor de schatten van de natuur. Als klein kind keek ik al gefascineerd naar de Turkse mensen uit de buurt die in het plantsoen aan de struiken stonden te schudden. Ze hadden lakens of plastic zakken rondom de struiken geplaatst om zo de rode bessen op te vangen. Hele manden vol met rode bessen gingen mee op de fiets terug naar huis. Van de bessen maakten ze allerlei heerlijkheden, zoals jams en taarten. Bessen die wij als kinderen absoluut niet in onze monden mochten stoppen, want wat de boer niet kent dat vreet ie niet…

“Mijn Turkse buurtgenoten openden mijn ogen en ik zag het licht (de bes)!”

Kornoeljebessen en pitten

Maar de achterliggende gedachte van de bezorgde moeders uit de buurt komt natuurlijk voort uit een oude gewoonte: kinderen worden op vroege leeftijd al gewaarschuwd voor het doorslikken van pitten of überhaupt het eten van bessen die ze niet kennen. Natuurlijk ligt het gevaar van giftige bessen altijd op de loer, want niet alle bessen in Nederland zijn zomaar eetbaar. Daarnaast bevatten veel pitten in bessen of andere vruchten zoals appels, hoge concentraties blauwzuur. De geur van amandel is dezelfde geur als blauwzuur (cyanide). Deze stof komt vrij als pitten van voornamelijk steenvruchten worden fijngekauwd. Het doorslikken van een enkele pit kan geen kwaad en de pit wordt gewoon weer uitgepoept. Ga je echter handenvol appelpitten oppeuzelen dan heb je echt een groot probleem.

Terug naar de kornoeljebessen. Die pitten zijn zo hard als die van olijven en zijn niet stuk te knauwen. Omdat de pitten zo hard zijn worden ze vaak ook gebruikt als gebedskralen. Vooral in het Midden-Oosten, waar de struik ook voorkomt, worden de pitten hiervoor gebruikt.

Gele Kornoelje herkennen

Kenmerken:

Kornoelje-familie (Cornaceae)
Bladverliezende stuik
Jonge takken zijn groen, oudere grijsgeel.
Bladeren zijn langwerpig en staan tegenover elkaar, maximaal 8 centimeter lang. Er lopen grote nerven door het blad.
De bloemen zijn klein en geel en groeien in clusters direct op de takken.
Typische winterbloeier; bloeit in februari tot maart.
De bessen vormen trossen en zijn in twee kleuren te vinden, geel groen of rood.
De bessen kunnen tot 3 centimeter groot worden, maar vaak zijn ze 1,5 centimeter groot. Eerst zijn ze groen, dan geel, verkleurend naar diep zwart-rood.
De bessen zijn eivormig.
De struik wordt tot 6 meter hoog.

Waar te vinden?

Stadsparken, tuinen, bossen. Vaak als sierplant aangepoot in plantsoenen, en zo nu en dan verwilderd. Maar je kunt de gele kornoelje ook in allerlei tuincentra vinden om je eigen tuin te sieren. Er zijn nogal wat verschillende rassen. Ik adviseer je om er een te kopen met grote rode bessen. Het ras Jolico draagt mooie grote bessen.

Seizoen

De eetbare bloemen kun je in februari of maart plukken. De bessen zijn eind juni tot in augustus te oogsten. Voor onrijpe bessen natuurlijk eind juni je struiken bekijken of de bessen van groen naar geel verkleuren, deze bessen zijn goed te pekelen.

Gebruik kornoelje bes

De bloemen kunnen gegeten worden in salades of gedroogd worden voor thee. De bessen kunnen onrijp geoogst worden om te pekelen als olijven. Onbewerkt zijn ze zeer wrang. De rijpe bessen kunnen worden gebruikt voor vruchtenwijnen, jams of andere inmaak. Van de bladeren kun je een thee maken.

Wist je dat..?

Gele kornoeljebessen zijn rode bessen. De naam is misleidend omdat het een gele winterbloeier is.
De struik komt van nature ook in Nederland voor. Alleen in Limburg is hij inheems. In de rest van het land is hij aangeplant in plantsoenen voor zijn gele bloeiwijze in de winter.
De pitten kunnen gemalen worden tot een surrogaatkoffie, deze drank heeft tevens een vanilleachtige geur.
Het hout van de kornoelje wordt vaak gebruikt voor wandelstokken.
Het paard van Troje zou zijn gebouwd van kornoeljehout.
Het hoofddeksel, de zogenaamde ´fez´ uit Arabië, werd vroeger rood gekleurd met kornoeljebessensap.
Er is ook een rode kornoelje, deze bessen zijn licht giftig. Eet dus alleen de bessen van de gele kornoelje!
De vruchten bevatten zoveel pectine dat je het enkel met suiker kunt koken tot heerlijke jams.