artikel
De kunst van tuinieren – Adriaen Coorte
“Coorte legt het zo mooi vast dat je de smaak bijna door de verf heen kunt proeven”
De zomer is begonnen en onze tuinen, balkons en terrassen zijn nu op hun mooist en brengen met een beetje geluk bijna dagelijks kleur en vitamines op ons bord. Het opsmikkelen van deze gezonde lekkernijen is natuurlijk waar we het allemaal voor doen, maar leggen jullie de oogst ook vast? Houden jullie een tuindagboek bij? Fotograferen jullie al het Oh-zo-heerlijke, maar Oh-zo-vergankelijke wat er groeit en bloeit in jullie tuinen? Doen hoor! Voor je het weet is het weer herfst!
Er is tot dusver helaas niet veel bekend over Coorte’s leven en het heeft ook bijna 300 jaar geduurd voordat men zijn werk begon te waarderen. Zelfs zijn precieze geboortedatum is niet bekend. Hij leefde van ongeveer 1659 tot 1707 en werd geboren in IJzendijke in Zeeuws-Vlaanderen. Verder vermoedt men dat hij rond 1680 een tijdje heeft gewerkt als assistent bij Melchior d’Hondecoeter in Amsterdam. Deze kunstschilder was gespecialiseerd in afbeeldingen van vogels (een onderwerp dat in Coorte’s eerste schilderijen is terug te vinden).
Schilderen in Zeeland
Het enige schriftelijke document uit zijn leven is gevonden in de administratie van het Sint-Lucasgilde, de “vakbond voor kunstenaars” uit die tijd. Hierin staat dat Coorte rond 1695 een geldboete heeft gekregen omdat hij schilderijen probeerde te verkopen op de markt in Middelburg zonder lid te zijn van het gilde. Hij is na zijn vermoedelijke tijd in Amsterdam dus weer terug naar Zeeland gegaan. Hoe en waar hij daar heeft gewerkt en geleefd weet men echter niet en of hij een tuin had al helemaal niet.
Levensechte asperges
Dat Coorte van groenten en fruit hield is daarentegen overduidelijk. Ik ken geen enkele andere kunstenaar die een onderwerp als asperges met zoveel tederheid weet neer te zetten. Maar of hij ze op zijn eigen menu had staan? Dit soort groenten en fruit werden in die tijd alleen bij de welgestelden geserveerd en zelfs daar beschouwde men ze als een delicatesse.
Mystery man
Kwam Coorte uit een rijke familie? Droomde hij ervan om dit soort dingen te kunnen eten? Werkte hij ergens als tuinman? Bestudeerde hij z’n onderwerpen op de markt? Adriaen Coorte is de “mystery man” uit de Nederlandse kunstgeschiedenis. Maar één ding is zeker; hij had een bijzonder gevoelig en opmerkzaam oog voor detail en licht en het is jammer dat zijn schilderijen pas in de jaren ’50 van de vorige eeuw bekendheid kregen. Nu worden zijn kleine stillevens als meesterwerken beschouwd en voor enorme bedragen geveild, terwijl in de 17e, 18e en 19e eeuw vrijwel niemand belangstelling voor ze had.
Meer inspiratie:
De kunst van tuinieren – Simone Nieweg
Zo mooi kan een tuin zijn: Piet Oudolf
Boom met 40 soorten fruit – Sam van Aken
Stadstuinieren 2015-03 Tekst: Stella Faber
