“Peultjes en kapucijners langs je balustrade of tuinhek”
Start je moestuin: Slim telen.
Welke gewassen kies je?
Je gaat een moestuin beginnen. Heerlijk! Maar wat zet je in die moestuin? Welke zaden ga je bestellen? Hoe maak je nu een zorgvuldige keuze tussen al dat zaaigoed, opdat je balkon, patio of moestuintje toch rijkelijk gevuld zal zijn, zonder dat dit teveel tijd of ruimte vergt? Met onderstaande selectie helpen wij je op weg een praktische en tevens heerlijke basis te leggen voor jouw lievelingsgerechten. Slim telen dat is de truc.
Kolen
Rode-, witte- en savooikolen nemen al gauw een ruimte in van zo’n 60 x 60 cm en hebben een lange groeiperiode. Deze groenten zijn in de winkel vrij voordelig en goed te bewaren. Hoewel ze erg mooi zijn, teel je ze dus alleen als je echt voldoende ruimte hebt.
Koolrabi is een snellere groeier, die weinig ruimte inneemt. Het is een makkelijk te bereiden groente die ook voor de kids lekker is. In de winkel is dit gewas minder goed verkrijgbaar en wat duurder per kilo. Dit gewas komt daardoor al snel in aanmerking.
Snelgroeiende gewassen die weinig ruimte innemen of dicht op elkaar te telen zijn, zijn bijvoorbeeld: rucola, radijs, spinazie en raapsteel. In de winkel zijn ze er maar kort en blijven ze lastig vers, dus teel je ze zelf.
Wortel-gewassen
Peen en bewaarbiet zijn in najaar en winter erg voordelig in de winkel. Zomerbietjes zaai ik wel zelf, maar dan vooral de minder gangbare rassen (gele, roze, platte en cilindervormige), die erg mooi zijn en in de winkel wat duurder. Snijbiet doe ik ook zelf, omdat dit in de winkel snel verflenst en het praktisch is om steeds bij de hand te hebben als ‘vuller’ in allerlei gerechten. Bleekselderij en knolvenkel zijn ook heerlijk, maar iets lastiger zelf te telen.
Bladgewassen
In het voorjaar zaai ik spinazie, verschillende slasoorten en andijvie-achtigen voor. Over het algemeen groeien deze gewassen makkelijk en snel. Als ik geen plek heb om de sla uit te planten, dan eten we de blaadjes gewoon klein op. Kies vooral minder bekende soorten sla en bijzondere kropjes zoals Radicchio.
Ui-achtigen
Zomerprei is een eenvoudig gewas om te kweken, maar het staat wel lang in de tuin. Plantuitjes groeien sneller. Ik zet zelf het hele voorjaar door plantuitjes, waarvan het loof en steel vers gegeten worden. Dit gewas is relatief prijzig en beschadigt makkelijk op weg van de winkel naar huis. Voor de winter plant ik wel wat prei, want dan heb ik ruimte genoeg. Deze prei groeit langzaam en zorgt de hele winter voor soep.
Knoflook is ook een aanrader. Je plant de teentjes in oktober op 10 cm van elkaar. In het voorjaar eet je de wat minder sterke planten op met groen en al, als een soort pittige lente preitjes. Rond midzomer oogst je de rest als bol.
Peulvruchten
Verse peulvruchten zijn lekker en liggen maar voor een korte periode vers in de (natuurvoedings-) winkel. Mocht je er ruimte voor hebben dan is het een leuk idee om langs een tuinhek of rek peultjes en kapucijners te zetten. Deze gewassen zijn vrij prijzig én ze zijn het lekkerst en zoetst wanneer je ze vers eet, zonder dat ze eerst gekoeld zijn.
‘Gewone’ sperziebonen zijn overal te krijgen. Een aantal bijzonder lekkere soorten zoals Mechelse Tros en Cobra zie je niet vaak, vanwege hun afwijkende uiterlijk of beperkte houdbaarheid. Kievitsbonen zijn prachtig om te zien als ze groeien en erg lekker, maar zijn vrijwel nergens vers verkrijgbaar. Die leg je dus ook zelf, net als een paar snijboontjes. Met een paar stokken of draden stimuleer je de groei en heb je wekenlang plezier van een smaakvolle oogst.
Aardappels
Aardappels zijn voordelig te koop, nemen veel ruimte in, zijn niet bijzonder mooi én niet eenvoudig gezond te houden. Wanneer je toch aardappels wilt telen op een klein oppervlak, kies dan voor vroege delicatesse rassen. Aardappelrassen die minder groeitijd nodig hebben om knollen te maken , zijn vaak oogstbaar voordat de aardappelziekte toeslaat. In de winkel zijn deze delicatesse aardappelen relatief duur en zelden verkrijgbaar.
Vruchten en vruchtgroenten
Zachtfruit, zoals frambozen, bramen en bessen zijn extra lekker als je ze vers geplukt kan snoepen. In winkels zijn ze vrijwel altijd gekoeld, vervoerd en bewaard waardoor de smaak is veranderd. Reserveer een hoekje van je patio voor dit fruit, je zult ervan genieten.
Eén courgetteplant neemt al bijna een vierkante meter ruimte in, daar moet je dus wel plek voor hebben. Eventueel kan deze plant ook in een flinke pot. De courgette is een enthousiaste groeier en levert daarmee wekelijks aardig wat eetbaars op.
Tomaten en komkommers zijn bijna niet meer van tafel weg te denken. Deze groeien natuurlijk het best in een mini kweekkas of -doos. Eventueel kun je ze buiten kweken in een pot, net als de bekende kerstomaatjes, maar houdt ze in de gaten als het een slechte zomer is.
Pompoen is prachtig, maar neemt het hele seizoen veel ruimte in. Prima wanneer je wat oppervlak over hebt of iets wilt laten overgroeien, anders kun je ze beter gewoon kopen.
Kruiden en eetbare bloemen
De keukenkruiden die je graag en regelmatig gebruikt staan hoog op het lijstje. Fijne kruiden zoals dille, koriander en venkel, zaai je elke paar weken in kleine hoeveelheden, terwijl je van selderij en peterselie vrijwel een seizoen lang kunt oogsten. Dat is slim telen.
Oost-Indische kers is een eetbare bloem, waarvan ook de stengels en het blad lekker zijn. Mooi, lekker én gezond, dus ook een beetje ruimte waard!
Waar koop je geschikt zaad- en pootgoed?
Wij hebben prima ervaringen met de zaden van o.a. De Bolster, Ton Vreeken en van De Nieuwe Tuin.
- Vreeken heeft een brede keus aan gewassen uit de hele wereld.
- De Bolster heeft een rijk assortiment aan biologische tuinbouwgewassen.
- Velt heeft kennis en ervaringen over biologisch moestuinieren gebundeld in een geweldig praktisch boek: ‘Handboek Ecologisch Tuinieren’.
- Bij de webshop van CANNA bestel je biologische meststoffen.
- Voor pootgoed van ui, knoflook, sjalot en aardappels kun je terecht bij veel tuinwinkels.
- Carel Bouma heeft een mooi en betrouwbaar aanbod van zaden, te bestellen via de site Biologisch pootgoed.
Meer inspiratie:
Start je moestuin: De indeling
Start je moestuin: De bodem
Moestuinplannen van Peter Bauwens: Uitmeten, aanplanten en klaar!
Moestuin voor kinderen: De aanleg
Vlog: Zo maak je een kruidenspiraal
Stadstuinieren 2014-06 Tekst: Taco IJzerman