Kweken en oogsten

Vijgen kweken en oogsten

Vijgen kweken en oogsten

De mooiste vruchten om uit je eigen tuin te oogsten, zijn vijgen. Ze horen, meer nog dan andere vruchten, perfect rijp, vol zoet en zacht geplukt te worden. Omdat ze nauwelijks transport verdragen moeten ze dus meteen gegeten worden. Ideaal dus om zelf te kweken. Maar hoe succesvol is vijgen kweken hier bij ons in het noorden?

In een gesloten stadstuin of in pot geven ze een rijke en ongekende zoete opbrengst.

Echt nieuw zijn vijgen hier bij ons niet. Wie er de boeken uit de zestiende en zeventiende eeuw op naslaat, vindt complete verhalen van hoe je vijgen moet behandelen om een mooie oogst te realiseren. Ook al duurde het tot de achttiende eeuw vooraleer de botanici begrepen waarom de vijg wel vruchten en geen bloemen maakte. De vijg is de enige boom waarvan de vruchten de bloemen omringen. De bloem van de vijg is dus niet zichtbaar.

Hoe werkt de bestuiving bij vijgen?

Wanneer je aan de slag wil met het kweken van vijgen, is het handig om te weten hoe de bestuiving werkt. Er zijn mannelijke en vrouwelijke planten, en een vijgenwesp zorgt voor de bestuiving. Alleen hebben we hier bij ons geen vijgenwesp en kun je dat verhaal dus vergeten. Bij ons kun je enkel werken met vrouwelijke vijgenplanten die parthenocarpisch (zonder bevruchting) vijgen vormen.

~~Breng dus geen plantgoed mee van vakantie uit het zuiden van Frankrijk, Spanje of Marokko. Die planten zullen hier prima groeien, maar helaas nooit rijpe vruchten vormen.~~

Vijgen

Vruchtzetting

De meeste vijgen vormen in ons klimaat meerdere vruchtzettingen. De belangrijkste, en vaak enige die we succesvol kunnen oogsten, wordt gevormd vlak voor de winter. Bovenin de toppen van nieuwe, goed afgerijpte, topscheuten zie je dicht bij elkaar drie tot vijg jonge knopen zitten. Deze jonge embryovruchten gaan in het volgende voorjaar samen met de nieuwe bladeren uitlopen. Afhankelijk van de gekozen variëteit, zullen deze van juli tot oktober af te rijpen.

Vijgen beschermen tijdens de winter

De vruchtvorming wordt gevormd vlak voor de winter. Om met succes vijgen te oogsten, is het dus belangrijk om de jonge toppen met de embryo-vruchten tijdens de winter te beschermen.

Vijg snoeien

De vruchtsnoei is gericht op het vormen van zoveel mogelijk toppen met goed afgerijpt hout. Het is noodzakelijk om een compacte, mooi vertakte plant te krijgen.

Bij vijgen combineer je de vorm- en vruchtsnoei. Door de sterk groeiende takken te halveren, zet je de planten aan om korte stevige zijtakken te vormen. Op enkele jaren tijd krijg je zo een compacte plant met volop vruchtdragende toppen. Hoge uitschieters kun je tijdens de winter flink insnoeien om nieuwe productieve taken te vormen. Oude onproductieve takken kun je gewoon helemaal wegnemen. Je snoeit ofwel tijdens de winterse rustperiode, ofwel middenin de zomer, eind juni – begin juli. Let op bij het snoeien want het witte sap dat vrijkomt bij het snoeien kan flinke brandwonden veroorzaken.

Succes begint dus bij de juiste rassenkeuze, maar zit evenzeer bij de juiste standplaats, grondsoort, bemesting, en een combinatie van vrucht-,vorm- en wortelsnoei.

Is de vijg winterhard?

De vijg is een zuiderse plant met een beperkte winterhardheid. Maar winterhardheid is veel meer dan een aantal graden onder nul. Het is een combinatie van de gekozen variëteit, de standplaats, de grondsoort, de bemesting en de wijze waarop de koude optreedt. Vergeet dus het verhaal dat een bepaalde variëteit gegarandeerd winterhard is.

Kies een standplaats met beschutting tegen de koude noordelijke winterwind. Een muur op het zuiden is ideaal, maar zuidoost of zuidwest is ook bruikbaar.
Zorg voor droge, goed gedraineerde grond, eventueel aangevuld met extra stenen. Puin en wat extra kalk zijn prima. Zware klei, natte grond of een hoge waterstand in de winter zijn niet bruikbaar.
Houd de planten arm en schraal zodat ze beperkt maar stevig en compact uitgroeien.
Top de jonge planten of de te krachtige groeiende scheuten zodat ze mooi vertakken en korte stevige zijtakken vormen. Zo’n compacte stevige vertakte plant zal op de juiste grond en een windbeschutte standplaats zonder veel problemen enkele koude nachten van -15°C overleven. Bij nog strengere vorst of langdurige koude kun je de planten in hun geheel afdekken met een oude deken, stro of ander ademend materiaal.
De jonge embryovruchten in de toppen van de takken zijn extra gevoelig koude en vooral vrieswind. Die kun je eventueel tijdelijk inpakken in vliesdoek of hang oude wollen sokken over de toppen en zet deze vast met een wasknijper.
Maar de Global Warming maakt het ons elk jaar makkelijker. De meeste winters zijn zacht genoeg om de planten op een beschutte standplaats ook zonder extra bescherming mooi te laten overwinteren.

Om zoete rijpe vijgen te kunnen oogsten heb je dus geen mooie zomer, maar vooral een zachte winter nodig.

Succesvolle vijgen

Vijgen kweken in pot

Beschik je niet over de juiste grondsoort of een geschikte locatie om de vijg te planten, dan kun je vijgen kweken in pot.
Goede drainage, arme grond en beperkte wortelruimte kun je zo makkelijk in één keer realiseren. Een vijg in pot kun je tijdens de koudste periode van het jaar verplaatsen voor extra beschutting of binnen in een schuurtje laten overwinteren. Wie over een koude kas of tunnel beschikt kan de planten daarin extra windbeschutting geven en laten overwinteren. Je kunt uiteraard ook een vijg onder glas uitplanten, maar houd er dan rekening mee dat een vijg een sterk groeiende boom is.
Plant zo’n vijg die permanent onder de ideale omstandigheden van een kas groeit, altijd in een pot om zo zijn sterke groei een beetje in te perken en om te zetten in productie.

Succesvolle vijgenrassen:

Brown Turkey

Brown Turkey is de meest aangeboden variëteit die heel terecht die populariteit verdient.
Klassiek ingesneden blad, mooie bruinrode middelgrote vruchten en vooral een hoge en regelmatige productiviteit. Zet vaak drie keer vruchten. Dat betekent dat je na de eerste zomeroogst, in een lange nazomer, ook nog een tweede keer kunt oogsten. Goede zoete smaak. Geschikt voor vers, om te drogen en te verwerken. Rijpt eind augustus begin september. Bestel hier je Brown Turkey

Brunswick

Brunswick geeft iets grotere en brede struiken, wat groter en breder blad. Vraagt iets meer warmte en rijpt wat later dan de vorige. De vruchten zijn groter, mooier en aromatischer, maar de opbrengst is ook kleiner.

Longue d’Aout

Longue d’Aout is een variëteit met kleine planten met diep ingesneden bladeren. Opvallende soms erg langwerpige vruchten met een fijne smaak. Rijpt eind augustus. Goed winterhard.

Petite Negri

Petite Negris is, zoals de naam al zegt, een dwergplant met een mooie compacte groei en fijn gepunte bladeren. Vormt eind september langwerpige donkere vruchten. Ideaal voor teelt in pot of kleinere tuintjes.

Pingo de Mel

Pingo de Mel heeft een sterke groei, stevige planten, en drielobbige bladeren. Mooie productie van extra vroege felgele vruchten met een honingzoet sappig geel vruchtvlees. Ideale vroege soort, rijpt begin augustus, goed productief en winterhard.

Conclusie: Iedereen kan vijgen kweken

Vijgen zijn helemaal niet moeilijk. Je moet gewoon even weten wat ze precies nodig hebben om uit te groeien tot productieve planten. Maar ze zijn volledig ziektevrij, en voelen zich prima thuis tegen een warme muur, in een gesloten stadstuin of in pot en ze geven een rijke en ongekende zoete opbrengst. Dus gewoon op zoek gaan naar een mooie plek om zo’n plant neer te zetten en weg te dromen bij een beetje paradijs.