Sommige mensen vinden de geur van lavendel stoffig en ouderwets, anderen zijn er zo weg van dat ze er ieder jaar voor naar de Provence rijden. Wat je er ook van vindt, de oeroude en wereldwijd bekende lavendel (Lavandula) is een plant met een enorm scala aan kwaliteiten waar boeken over vol geschreven zijn.
Tijdens de Middeleeuwen adviseerde de Duitse non Hildegard von Bingen bijvoorbeeld om lavendel toe te voegen aan een drankje tegen hoest: “Als iemand Speik-lavendel (drie lepels) in wijn (één liter) kookt en vaak lauwwarm drinkt, verzacht hij lever-long-lijden, mildert het doffe gevoel in zijn borst en zorgt voor een scherp verstand (scientia) en een heldere combinatie-gave (ingenium). Wie geen wijn heeft, kookt hem in water en voegt honig toe.“
“Lavendel voelt zich ook bijzonder goed thuis in potten en bakken op terras of balkon”
Lavendel kweken
Het kweken van lavendelplanten in eigen tuin is niet moeilijk en de verschillende rassen voelen zich ook bijzonder goed thuis in potten en bakken op terras of balkon. Waar ze echter niet van houden, is natte voeten. Houd bij het kweken van lavendel in gedachten dat deze plant niet voor niets sinds de 17e eeuw op grote schaal wordt gekweekt in Zuid-Frankrijk.
Lavendelplanten houden van een zanderige, stenige en droge grond. Ze staan daarbij het liefst in de volle zon. Extra voeding geven is daarom niet nodig. Wat wel heel belangrijk is, is snoeien. Als je dit niet consequent 2 keer per jaar doet, verandert lavendel al gauw in een houterige, dorre struik die aan de onderkant amper nog bloemen ontwikkelt. De eerst snoeibeurt geef je na de bloeiperiode en bestaat uit het wegknippen van de bloemen. De tweede snoeibeurt geef je eind maart en is rigoureuzer: je knipt de takken dit keer tot 15 centimeter boven de grond terug.
Lavendelolie
Behalve als winterharde (niet allemaal!) vaste sierplant in tuinen en parken of als onderdeel van een kruidenbed, worden lavendelstruiken commercieel gezien vooral gekweekt voor de etherische olie die uit de bloemaren gehaald wordt. Lage percentages van deze (door middel van stoomdestillatie gewonnen) olie vind je in bijna alle drogisten terug. Het wordt verwerkt in zeep, douchegel, parfum, crèmes of massageolie. Lavendelolie wordt echter ook in capsules verwerkt en schijnt zo een rustgevende werking te hebben bij nervositeit, depressie, angst, spanning, slaapstoornissen en zelfs maagklachten. Daarnaast kun je de olie ook nog eens als bacteriedodend en ontsmettend “antisepticum” gebruiken bij wondjes. Zowel de geur van de bloemen als de olie helpen om luizen en insecten op afstand te houden: op het hoofd, in de kledingkast (motten!) en in de tuin! Je kunt de plant dus met recht een alleskunner noemen!
Lavendel in de keuken
In de keuken wordt lavendel vooral als smaakmaker gebruikt. Behalve dat de (gedroogde) bloemen iets extra’s geven aan kazen, jam en thee, kun je er ook gebak mee maken. Ik heb voor dit artikel het “lemon and lavender cake” recept van Diana Henry gebruikt, waar lavendelbloemen (driekwart eetlepel) in een blender worden verpulverd en aan het beslag worden toegevoegd. Je kunt dit echter ook proberen met je eigen cakerecept, denk ik. Zo tover je een eenvoudige cake om tot iets bijzonders!
Meer inspiratie:
Moestuintips van Floor: Bloemen in de moestuin
Knoflook kweken in een pot!
Moestuin in potten: Oca
Eten uit de stadstuin: Pompoenwafels
Groene portretten: Peren
Recept: Onkruidtaart
Kruiden als tijm, salie en lavendel snoeien
Stadstuinieren 2016-05 – Tekst en fotografie: Stella Faber