Kweken en oogsten

Groots genieten met klein fruit

In de winkel zijn bessen, aardbeien en vooral frambozen niet altijd even smakelijk. Gelukkig is klein fruit, ook wel zacht fruit, redelijk eenvoudig zelf te telen, ook als je niet veel ruimte hebt.

In bakken, kuipen en vollegrond

Aardbeien en frambozen kun je in ondiepe balkonbakken telen, mits je start met een luchtige en vruchtbare aarde en zorgt voor voldoende water. Bramen en bessenstruiken kan je ook in een pot of kuip telen, maar in de volle grond is eenvoudiger. Neem altijd potten met een flink volume, zorg voor (pot)grond met een mooie losse structuur en hou de grond goed vochtig. Uitdroging is erg slecht voor de wortels, ook omdat de temperatuur van de potgrond dan oploopt.

Japanse wijnbes in pot

‘Neem altijd potten met een flink volume, zorg voor (pot)grond met een mooie losse structuur en hou de grond goed vochtig’

Bodem en bemesting

Kleinfruit heeft weinig bemesting nodig. De structuur en het vochtvasthoudend vermogen van de grond en een goede infiltratie van water zijn belangrijk. Met compost, een organische basisbemesting en eventueel wat patentkali voor voldoende kalium en magnesium, breng je de bodem in goede conditie. Een mulchlaag van houtsnippers zorgt dan voor een vochtige grond. Geef geen rijke meststoffen, te veel stikstof zorgt voor veel blad- en takgroei en dat gaat ten koste van de vruchtzetting.

Een bessenhaag maken

Bessen, bramen, frambozen en Japanse wijnbes kun je ook goed voor het maken van een fruithaag gebruiken.

Een smakelijke bessenhaag

Zomeroogst bessen

‘Zwarte bes, jostabes en kruisbes dragen de mooiste bessen op eenjarige twijgen, snoei dus zo, dat hiervan voldoende takken blijven staan’

Bessen snoeien

Aalbessen

Van de aalbes zijn er vroege, middelvroege en late rassen en ook een witte en zelfs een lichtroze variëteit. De bessen hangen in trosjes, waardoor je snel veel kan plukken. Aalbessen dragen op rijp hout, 2, 3 of 4 jaar oud. Voor de verjonging zijn ook eenjarige scheuten nodig. Het is bij het snoeien dus je doel om hout van verschillende leeftijden te laten staan.

Zwarte bes, jostabes en kruisbes

Bij de zwarte bes, jostabes en kruisbes hangen de bessen per stuk en rijpen een voor een af. Je moet hier dus vaker langs om de rijpe vruchtjes te plukken. Je voelt en ziet wanneer ze rijp zijn en om er gevoel voor te krijgen zou ik vooral veel proeven.
Deze drie bessen dragen de mooiste bessen op eenjarige twijgen, snoei dus zo, dat hiervan voldoende takken blijven staan.
Zwarte bes kan je direct na de pluk snoeien. Je haalt dan een aantal takken die gedragen hebben weg vlak boven de grond en laat er 4 tot 8 staan. Jostabes is een kruising tussen de zwarte bes en de kruisbes en komt niet in de natuur voor. De bessen zijn groter dan een zwarte bes, maar kleiner dan een kruisbes, met welke ze wel de smaak delen. Jostabessen zijn te groot voor potten of bakken, de plant wordt wel tweeënhalf meter hoog. Snoei deze struik niet teveel, want dat stimuleert de groei en is nadelig voor vruchtzetting.

Framboos plukken

Vlierbessen en bloesem

Een bes die voor de gemiddelde stadstuin teveel ruimte inneemt, maar zeker de moeite van het (wild-)plukken waard is, is de vlierbes. Zomers maak je limonade of mousserende ‘wijn’ van de bloesem en later jam van de bessen. Wij maken ‘stoere jam’, met vlierbes, braam en zwarte bes. Deze combi geeft de beste vlekken én is enorm lekker, vinden wij. Je vindt vlierbessen in plantsoenen en parken.

Aardbeien

Twijfel niet te lang over welk aardbeienras je moet kiezen, zelf geteeld en vers geplukt smaakt waarschijnlijk altijd beter dan alles wat je kunt kopen. In mijn tuin staan namen als Korona, Lambada, Maxim, Daroyal, de doordrager Ostara en een witte aardbei, maar er is nog veel meer lekkers!

Ruim een eeuw geleden heten aardbeien nog aardbessen of aardbeziën. De Engelse naam ‘strawberries’, komt natuurlijk van het stro dat je na de bloei onder de planten legt om de vruchten droog en schoon te houden.

Maandenlang fruit oogsten

In juni begint de oogst met aardbei en (zomer)framboos, gevolgd door de eerste kruisbessen. In juli komen de aalbes, zwarte bes, jostabes, Japanse wijnbes en braam. Na half augustus zijn er nog wat doordragende aardbeien, braam en herfstframboos, waarvan de laatste twee soms tot ver in september! Ik heb een rijtje met een vroege en een latere rode bes en een witte soort, een rode en een groene kruisbes, een zwarte- en een jostabes. Frambozen en de wijnbes staan in potten. Bramen plukken we, net als de vlier, in het ‘wild’, tijdens het wandelen. Een tijdelijk teveel aan vruchten vriezen we in voor een smoothie of om er later jam van te maken. Zo genieten we extra lang.