Groene verhalen

Passie voor Pompoenen

Pompoenen zijn de laatste jaren steeds populairder aan het worden. Maar kweker Sander Sanders is er al zo’n veertig jaar intensief mee bezig. Meer dan honderd verschillende soorten zijn er ieder jaar op zijn boerderij te bezichtigen, naast de bijzondere exotische gewassen die er ook gretig aftrek vinden. Stadstuinieren kreeg een rondleiding op de kwekerij.

‘Sommige butternut-soorten groeien wat compacter. Als je niet zoveel ruimte hebt, is dat een goede keuze’

passie voor pompoenen

Als ik de keuken van de bijna honderd jaar oude boerderij binnen stap, prijken er negentig vers gemaakte potten pompoenjam op de tafel. Alles ademt hier pompoen. Potten en pannen staan klaar om alle oogst te verwerken tot smakelijke creaties. De muren hangen vol met foto’s en borduurwerken, ook van pompoenen natuurlijk. Ik ben duidelijk aan het goede adres. Sander vertelt vol passie over zijn werk dat veertig jaar terug begon: “Mijn grootvader is deze tuinderij in 1929 begonnen en ik ben zelf al vroeg hier gaan werken. Maar de pompoenen kenden we vroeger natuurlijk nog niet. Door de schoenindustrie in Waalwijk kwamen er veel Turkse gastarbeiders naar deze streek. En zij aten pompoenen en Turkse pepers. Zodoende hebben wij daar direct op ingespeeld. Later kwamen de Surinamers naar Nederland; zij aten weer andere dingen, zoals de sopropo, de bittere komkommer. En nu kweken we ook Chinese groenten voor de restaurants in de omgeving.”

Uitproberen zonder internet

“In het begin moesten we natuurlijk nog alles over de teelt van deze nieuwe gewassen leren”, zo vervolgt Sander zijn verhaal, terwijl zijn hulp een beker koffie brengt. “We hebben hier een ander klimaat en andere luchtvochtigheid. We moesten veel uitproberen, want er was natuurlijk nog geen internet. Nu heb ik het wel onder de knie, maar ik ontdek nog steeds nieuwe soorten. Ik kweek alle pompoenen buiten, behalve de waspompoen, de tseetgwa. Die groeit beter in de kas.” Terwijl veel mensen voor eigen gebruik de zaden uit de pompoen bewaren en drogen om ze het volgend jaar weer te zaaien, koopt Sander ieder jaar voor alle gewassen nieuwe zaden: “Bij pompoenen heb je teveel risico op kruisbestuiving en mijn pompoenen moeten per soort precies kloppen, omdat ik ook ieder jaar een tentoonstelling houd. Bovendien kies ik altijd een paar nieuwe soorten, die ik koop bij een kweker in Duitsland. Men kweekt daar zo’n 700 hectare aan pompoenen! Je kunt kiezen voor een andere smaak of uiterlijk van de pompoen, maar ook bijvoorbeeld voor een pompoen die minder uitlopers maakt. Sommmige butternut-soorten groeien wat compacter. Als je niet zoveel ruimte hebt, is dat een goede keuze.”

Kweektips van Sander

Zaai vanaf eind april in de kas, binnenshuis of in een bak.
Zaaien in schrale potgrond van 70% potgrond en 30% rivierzand.
Na het zaaien niet meer nagieten vanwege kans op kiemrot!
Potjes afdekken met plastic folie of glasplaat. Verwijder dit als de kiemplantjes verschijnen.
Pitten van de Lagenaria-soorten (fleskalebassen) kiemen beter als je ze een nacht weekt in lauw water.
Pas op voor muizen! Ze zijn gek op pompoenpitten.
Geef de jonge plantjes lauw water.
Uitplanten na half mei.
Patissons en andere courgette-achtigen kunnen vanaf half juli geoogst worden. De overige soorten vanaf half augustus, de grotere soorten vanaf half september.
Oogst alleen goed uitgerijpte vruchten.
Bewaren bij ongeveer 15 graden.

Pompoenen niet te vroeg zaaien

Pompoenen kweken lijkt nogal gemakkelijk, maar met deze tegenvallers in het achterhoofd ben ik benieuwd naar de tips en trucs van Sander. Waar moet je nu op letten bij het telen van deze prachtige gewassen? “Ten eerste moet je niet te vroeg gaan zaaien”, zo legt Sander uit. “Ik begin pas eind april of begin mei, zodat de planten naar buiten kunnen als de kans op nachtvorst echt verdwenen is. De planten zijn zeer vorstgevoelig. Je krijgt sterkere planten als ze meteen een goede start maken. En natuurlijk moet je de grond bemesten. Vroeger gebruikten we oude stalmest, maar dat is nu aan teveel regels gebonden. Koop dus een goede biologische meststof en voeg die in het plantgat toe. Ook gebruiken we hier de compost van het materiaal dat we zelf composteren.”

Achter de boerderij strekt de hectare grond uit die Sander gebruikt voor het kweken van de pompoenen. Hij werkt er alleen. In drukke tijden komt er wel eens familie helpen. En natuurlijk werkt een kennis mee in de keuken en de winkel. Twee grote kassen staan ieder jaar vol met exotische gewassen, veelal Aziatisch. “Ik lever vooral aan Chinese restaurants. Iedere zaterdag gaat de zelfplukkas om acht uur open, er staan dan al zo’n veertig man te wachten. Om tien uur is alles op!” Sander wijst de groene vruchten aan van de tongkwa, de sopropo en de sponskalebas, ook wel bekend als de luffa-sponzen die je in de ecowinkel kunt kopen om je mee te wassen. “Het is wel een langzame groeier, die sponskalebas. Zaai ‘m dus op tijd”, geeft hij als tip mee.

Recepten met pompoen

Sander heeft er ook een uitgebreide hobby van gemaakt om (pompoen)recepten te verzamelen en te delen. “Als het werk in de winter stil ligt, ben ik bezig met mijn receptenverzameling. Ik heb nog recepten van mijn moeder liggen, die ik inscan en omzet op de computer. Je kunt ze lezen op mijn receptenblog, want het is natuurlijk leuk om mensen ook mee te geven wat ze met de diverse pompoenen en andere groenten kunnen maken. De chayotte kun je bijvoorbeeld rauw eten of in de soep doen. En de bladeren van de sopropo-plant zijn te drogen voor een heel gezonde thee. En de mogelijkheden van de pompoenen zijn natuurlijk eindeloos. We proberen alle recepten eerst zelf uit, pompoentaart en soep natuurlijk, maar ook de reibekuchen met pompoen is erg lekker. Ik heb vroeger veel gereisd en ik ga nog steeds graag op pad. Wel blijf ik binnen Europa. In Azië ben ik nog nooit geweest.” Onder de indruk van alle prachtige pompoenen, maar ook de verhalen achter het leven van Sander rijd ik terug naar huis. Met een potje pompoenjam en zaden van de kardoen kan ik thuis nog nagenieten van deze mooie plek. Beslist een bezoek waard!

Sanders recept: Reibekuchen met pompoen

Ingrediënten:

een halve liter grof geraspte zomer- of wintersquash
2 gele uien
3 grote eieren
1 theelepel zout
1 theelepel dragon
een halve deciliter bloem
boter of margarine voor het bakken
eventueel wat melk of tuinkruiden toevoegen

Zo maak je het:

Pompoen schillen en raspen. Uien snipperen. Eieren klutsen en met de squash, uien, zout en dragon vermengen. Bloem erdoor mengen naar gelang het deeg. In de koekenpan in boter bij middelmatig vuur bakken. Elke keer een eetlepel deeg in de pan doen en bakken.