Wildplukken

Wildplukken: Honingzwam

Honingzwammen. Er liggen enorme bomen op de grond. De herfststormen hebben weer hun slachtoffers geëist. Dikke beuken liggen over de bospaden. Gebroken takken liggen als reusachtige armen op de paden. Bij nadere inspectie van het gevallen hout zie je vaak dat de boom hol van binnen is of dat het hout op sommige plekken sponzig of nat is. Een teken dat de honingzwam aan het werk is geweest…

“De honingzwam heeft een bruine tot honingachtige kleur”

Ernstig. En schadelijk, zullen velen denken, maar ook noodzakelijk. Alles in het leven kent een einde en zo ook het leven van een beuk. De meeste beuken groeien de eerste 100 jaar, leven nog eens 100 jaar en sterven dan nog eens 100 jaar. Gemiddeld wordt de beuk in Nederland niet ouder dan 300 jaar.

Biodiversiteit

Paddenstoelen als de honingzwam zijn nodig om de beuk om te zetten naar stoffen die weer opgenomen kunnen worden door het bos. Daarbij veroorzaken paddenstoelen met het opeten van het hout zachte plekken in de stam. De specht maakt een gat en vervolgens een nest in de boom, de marter pikt het hol van de specht, vleermuizen maken gebruik van de hakkunsten, et cetera… Paddenstoelen zorgen dus voor een grote biodiversiteit in het bos. Meer levensruimte voor andere organismen.

Hoe kun je honingzwammen herkennen?

Plaatjeszwam uit de familie van Physalacriaceae
Groeit in grote bundels uit hout
Hoed is licht geschubd tot geschubd
Plaatjes staan dicht opeen en zijn eerst witgelig, later vleeskleurig
De steel is vlezig
De zwam heeft een bruine tot honingachtige kleur
Het vlees ruikt aangenaam naar paddenstoel
De hoed kan tot 10 centimeter groot worden

Waar te vinden?

Algemeen in bossen en parken, overal waar hout aanwezig is. Groeit uit bomen en ook uit de ondergrondse wortels van bomen. Daardoor lijkt het alsof hij ook op gras groeit (dat zijn dus de wortels). Overal op het Noordelijk Halfrond.

Seizoen

Te vinden van september tot en met november.

Te verwarren met

Verwar de honingzwam niet met de schubbige bundelzwam, check dit goed in je veldgids! Ook kan verwisseling optreden met de gewone zwavelkop. Let vooral op de lamellen bij het determineren: deze zijn bij de zwavelkop groenig.

Honingzwam in de keuken

Gebruik alleen de hoeden, de stelen zijn taai. Verwerk ze in quiche, sauzen en soepen. Je kunt ze ook goed bakken en tot poeder verwerken, nadat ze gerookt en gedroogd zijn.

Groeidraden

Bij sommige van deze gevallen reuzen zie je zelfs de groeidraden van paddenstoelen. Het zijn vaak parasitaire paddenstoelen die jarenlang het hout van de boom hebben opgegeten. Met hun myceliumdraden (zwamvlok) vreten ze zich een weg door het hout. In de loop van tientallen jaren consumeert de zwam met zijn groeidraden een groot gedeelte van het binnenwerk van de boom. Het gevolg is dat de boom op bepaalde plekken verzwakt. Op een gegeven moment is een herfstige rukwind voldoende om de boom te vellen. De dood ten gevolge..

Bijzonderheden

Het grootste levende organisme van de wereld! Een zwamvlok van deze soort kan enkele vierkante kilometers beslaan. De grootste zwamvlok van de wereld ligt in de USA. (bron Wikipedia) In april 2000 werd in het Malheur National Forest in de Amerikaanse staat Oregon een sombere honingzwam ontdekt van naar schatting 2400 jaar oud met een ondergronds mycelium omvang van 5,6 km². Daarmee is deze schimmel het grootste organisme ter wereld. Ook in Zwitserland in het Nationaal Park in de streek Engadin komt deze schimmel met een grote omvang voor. Hier is de schimmel ongeveer duizend jaar oud en ongeveer 800 meter lang en 500 meter breed. Door middel van DNA-metingen is men er achter gekomen dat het om een en dezelfde zwam ging.

De honingzwam is een parasitaire paddenstoel die met zijn zwarte mycelium letterlijk door de bosbodem kruipt, op zoek naar slachtoffers. Hij vreet zich een weg door het bos. In 1903 deed de zwam dit in de Spaanse sinaasappelplantages. De oogst viel daardoor zo tegen dat de prijs van de sinaasappels enorm steeg.