Wildplukken

Wildplukken: Naaldbomen

Naaldbomen

Aan kerst denken we al niet meer, het voorjaar lacht ons tegemoet, de donkere dagen liggen ver achter ons! Lang leve de zon en de warmte die ons nu tegemoet juichen. Toch staat her en der een verdwaald aandenken van de kerst in menig moestuin of plantsoen. Een Noordman of een andere naaldboom die dienst heeft mogen doen als kerstboom. En met een beetje mazzel is de boom nu in het voorjaar zelfs aangeslagen en loopt hij ook nog eens uit. Die groene dikke uitlopers zijn voor mij elk jaar weer een must om te plukken.

“Jonge naaldpluimen kunnen als specerij dienen in marinades”

Als je jezelf steeds meer verdiept in wildplukken, dan kom je ook vaker bijzondere dingen tegen. Zo ook het gebruik van de jonge toppen van naaldbomen, zoals de fijnspar. Wie had ooit gedacht dat je die kon eten? Toch is het een lekkernij, die vooral bekend is in Duitsland en Oost-Europa. In mei schieten de meeste naaldbomen lange knoppen uit, deze zijn nog zeer zacht en goed te verwerken. Een bijzondere smaak die je zelf ooit een keer moet beleven. Onderaan dit artikel vind je de link naar een recept met fijnspar en rabarbercrumble: twee prachtige smaken gecombineerd in een mooi gerecht!
Er zijn heel veel verschillende naaldbomen in Nederland. De meesten zijn zelfs erg smaakvol. De enige manier om te testen of een naaldboom smaak heeft, is om de naalden te kneuzen. Heeft hij een mooie citrusgeur, dan is die vaak goed om te verwerken. In Nederland kennen we voornamelijk dennen, sparren en lariksen. Om ze van elkaar te onderscheiden kijk je naar de stand van de naalden op het hout.

Hoe herken je naaldbomen zoals de fijnspar?

Kenmerken

Dennenfamilie (Pinaceae).
Groenblijvende naaldboom met een dichte kegelvormige kroon.
De schors is glad en rood-bruinachtig.
De takken hebben groene spitse naalden van maximaal 2,5 centimeter lang.
De naalden staan op kleine, bruine, steelachtig verlengde naaldenkussentjes (kenmerk van alle sparren).
De naalden bezitten een heerlijke harsige citroengeur bij kneuzing.
De boom vormt harde houtige kegels.
De boom kan tot 50 meter hoog groeien.

Waar te vinden

Overal in Nederland, vooral in duinen en de zandgronden worden ze veel aangeplant. Het is de beroemde kerstboom en wordt ook na de kerst overal met kluit in de grond gezet.

Seizoen

De naalden kunnen het hele jaar door geoogst worden. De kegels in de zomer als ze nog groen zijn.

Gebruik

Jonge naaldpluimen kunnen als specerij dienen in marinades. Je kunt er ook siroop van maken, olie, poeder of je kunt de naalden suikeren. Naalden worden ook in de thee gebruikt. De binnenste bast werd vroeger geoogst, gedroogd en vermalen tot een soort meel. De groene dennenappels kunnen vermalen worden tot specerij of worden geraspt als een soort zeste. De takken met lange naalden lenen zich ook goed om voedsel in op te binden en dan te braden, net boven het vuur. Ook het stuifmeel van sommige naaldbomen vang ik op en vermeng ik met pastadeeg om spaghetti of lasagnedeeg van te maken.

Vroeger werden van de pluimen hoestdrank gemaakt. Het recept is heel eenvoudig. Je doet voor de helft suiker en voor de andere helft dennenpluimen in een pot. Om en om een paar pluimen met wat suiker. Vervolgens laat je het een paar maanden staan en in de winter heb je de beste hoestsiroop die je maar kunt bedenken!

PAS OP

Niet alle groene bomen met naalden zijn eetbaar. Zo heb je de taxus: een van de meest giftige bomen in Nederland! Voor een leek kan hij nog wel eens doorgaan voor een spar of dennenboom, maar die vergissing kun je beter niet maken. Een paar happen van deze boom of struik zijn dodelijk.

Ezelsbruggetje

Eén naald uit het hout betekent de S van Solo of Spar.
Twee naalden uit het hout staat voor Duo of twee of Den.
Meerdere naalden uit een punt vanuit het hout staat voor Legio en dat staat voor de Lariks.

Wist je dat…

… naaldbomen in Nederland veel werden aangeplant op de woeste gronden en de zandgronden waar niet veel groeide? Naaldbomen doen het namelijk prima of schrale zandgronden. Staatsbosbeheer is een grootgrutter in naaldbomen, die vroeger ook in de mijnbouw werden gebruikt. De bomen kraken namelijk onder druk. Zodra er te veel druk op de stutten in de mijnen kwamen te staan, gingen deze houten stutten van dennenhout kraken. Zo wisten de mijnbouwers dat bepaalde gangen zouden instorten.
… de lariks een van de weinige naaldbomen is die in de winter zijn naalden laat vallen? De boom kleurt dan altijd eerst helemaal geel. De water- en moerascipres doen hetzelfde als de lariks.
… terpentijn wordt gewonnen uit het hars van naaldbomen?
… grenen- en vurenhout het hout is van dennenbomen?
… de meeste naaldbomen in koudere streken groeien, zoals als Scandinavië en Rusland?
… er vroeger een groot oerbos groeide van Canada en Europa tot Rusland en dat bos bijna alleen bestond uit naaldbomen?
… een andere naam voor naaldboom de pijnboom is? Pijnboompitten zijn dus de zaden uit dennenkegels.
… jeneverbessen aan een naaldboomstruik groeien?